O río que nos une

Iago Castro e Rui C. Martíns

"Se imaginássemos que os Estados centrais implodiam, a Galiza e o Norte de Portugal formam claramente um país, partilhando características muito próprias"
José Albino Da Silva Pereira
Entrevista no Jornal de Notícias 19/12/09

O autor desta frase é nin máis nin menos que o presidente do Conselho Económico e Social da República Portuguesa, recentemente eleito por maioría de dous terzos na Asemblea da República, membro do Partido Social Democrata, ex-deputado europeu e ex-ministro de emprego e Segurança Social nos gobernos de Cavaco Silva.

Cada vez somos máis os que concordamos nesta idea. De facto, é a que fai que esteamos a escreber estas liñas, a catro mans, dous minhotos que hai tempo nos tratamos de compatriotas, a pesares de termos diferentes pasaportes, e que ultrapasamos constantemente esa fronteira cada vez máis artificial.

Nesta Europa que procura, por primeira vez na historia, unha identidade común, as identidades particulares que forman o conxunto cobran cada vez máis importancia. É neste proceso de construción onde ten sentido repensar a identidade minhota como referente común a máis de seis millóns de persoas que viven en ambalasdúas beiras do pai Minho e que comparten sinaladas características comúns alén da língua e a cultura.

O contexto actual débenos facer reflexionar sobre as posibilidades desa “implosión” dos estados actuais que Da Silva tan só imaxina. Portugal leva xa demasiado tempo mergullado nunha fonda crise que o centralismo lisboeta non contribúe a minguar. Alén diso, a fracasada regionalizaçao sometida a referendo en 1998, e que a caste política non tomou abondo en serio, obtivo sen embargo na altura un claro respaldo nas zonas urbanas do norte -trunfou o si en Porto, Matosinhos, Viana do Castelo, etc.- Pola contra, a alta abstención e a negativa global do electorado relegaron ao esquecemento unha reforma a cada paso máis necesaria, debido á crecente conciencia de boa parte da poboación “periférica” portuguesa do cada vez maior desequilibrio en cuestións como as infraestruturas, o gasto público, etc.

Na España, pola súa banda, non é política-ficción pensar nunha secesión catalá máis próxima do que poida parecer, e non axuda nada esoutro centralismo madrileño incapaz de pactar un modelo de estado máis plural e integrador que o actual. Neste escenario, unha España sen Catalunya, quedaría por ver se é posíbel manter o actual status quo entre as diversas “nacionalidades e rexións” que proclama o texto constitucional.

É por iso que, alén de ideoloxías ou sentimentos, deberiamos comezar a pensar nas cousas que nos unen, nas enormes posibilidades deste país que, aínda dividido entre dous estados, posúe un serio potencial de futuro. A re-unión das Galecias lucense e bracarense precisa que tomemos conciencia de sermos algo máis que bos veciños.