Bruno MarcosA cousa máis sorprendente ocorrida nos momentos posteriores ao prendimiento de Radovan Karadzic non foi, precisamente, o seu aspecto de ancián emboscado entre barbas e cabeleira brancas tachonadas, na súa cúspide, por un guecho aínda negro, nin sequera o feito de que quen destruíra tan alto número de vidas se adicase a curar mediante a menciña natural, senón a insistencia coa que os medios de comunicación repetían a súa condición de poeta, coma se tal vocación fose crucial na definición do escuro personaxe. Sen dúbida ese dato tórnase asombroso na biografía dun criminal xa que dá un revolcón considerable ás nosas conviccións sobre a bondade moral que vimos asociando ás máis altas expresións do ser humano, entre elas a poesía. «Non son un monstro, son escritor». Repetían en ocasións el e a súa familia para defenderse.
Di un autor serbio que Radovan quería ser escritor pero que xamáis o tomaron en serio. Con todo, o certo é que no seu currículo figuran cinco libros de poesía. No ano 1993 obtivo o máis prestixioso premio literario de Montenegro, o Risto Ratkovic polo seu libro de poemas O invitado eslavo. E no ano 1994 foi galardoado co premio Mijail Solojov concedido pola Unión de Escritores de Rusia «no recoñecemento público dos méritos artísticos e a elevada moral das súas obras». Vémonos tentados a pensar: «Sería un poeta, pero malo, ou un escritor frustrado». Os versos que se citan de Karadzik axúdannos nese sentido porque parecen pésimos e, ademáis, tratan sobre o mesmo que a súa acción política, confirman as súas fantasías épicas e a súa crueldade. Por exemplo: «Nacín para vivir sen tumba / este corpo humano non morrerá xamais / non está só para cheirar as flores / senón tamén para incendiar, matar e reducir a po». O mesmo arguméntase sempre que saen a colación as delicadas pero frías acuarelas de Hitler. Con Hitler quédanos o alivio de saber que foi rexeitado dúas veces para ingresar na Academia de Belas Artes de Viena. No seu caso o arte sae fortalecido ao demostrar que se anticipou en repudiar ao monstro antes que a política e a democracia que o ergueron, máis tarde, ao poder. Pero, e que ocorrería se a poesía do líder serbobosnio fose verdadeiramente boa, se a pintura de Hitler resultase fermosa? Probablemente quedarían seriamente danadas as nosas nocións do bo e o belo e a afeita maridaxe co que as vimos tratando. Doutra banda non é nada novo este dilema entre a ética e a estética, xa nos diálogos de Platón dicíase que era unha tolemia deixar en mans dos poetas a educación dos nenos.
De que sustancia está feita a poesía para que permita habitar as súas entrañas a seres marabillosos e a colosais asasinos? Parece incuestionable que a cultura, a arte, a filosofía e, en suma, a intelixencia fannos mellores, pero é innegable, ao mesmo tempo, que ser poeta, artista ou filósofo non é unha garantía de santidade. «Karadzic é unha especie de Doutor Poeta e Míster Criminal, porque non hai dúbida de que é un criminal de guerra, e chegou a selo por pura vaidade». Escribiu Slavenka Drakulic, quen nos relata tamén un filme no que se ve a Karadzic convidar a un poeta ruso a disparar refachos de metralleta sobre as vivendas do Saraievo asediado. Zizek comentou recentemente que non hai que estrañarse da alianza entre poesía e crime: «Non debemos desprezar -di- a súa poesía nin considerala ridícula; merece unha lectura detallada, porque ofrece a clave para entender como funciona a limpeza étnica». Seguramente a súa poesía foi a arenga mental que fabricou Karadzic co fin de fundar os seus sinistros obxectivos sublimando, a través da linguaxe poética, o que non podía defender a través da razón. Con toda seguridade trátese, no caso do poeta Karadzic, daquel perigo do que nos quixese previr Platón ao excluír aos poetas da súa cidade ideal, o feito de que estes poetas, uns ou outros, antes ou despois, tentarían pór o belo no lugar do verdadeiro.
Di un autor serbio que Radovan quería ser escritor pero que xamáis o tomaron en serio. Con todo, o certo é que no seu currículo figuran cinco libros de poesía. No ano 1993 obtivo o máis prestixioso premio literario de Montenegro, o Risto Ratkovic polo seu libro de poemas O invitado eslavo. E no ano 1994 foi galardoado co premio Mijail Solojov concedido pola Unión de Escritores de Rusia «no recoñecemento público dos méritos artísticos e a elevada moral das súas obras». Vémonos tentados a pensar: «Sería un poeta, pero malo, ou un escritor frustrado». Os versos que se citan de Karadzik axúdannos nese sentido porque parecen pésimos e, ademáis, tratan sobre o mesmo que a súa acción política, confirman as súas fantasías épicas e a súa crueldade. Por exemplo: «Nacín para vivir sen tumba / este corpo humano non morrerá xamais / non está só para cheirar as flores / senón tamén para incendiar, matar e reducir a po». O mesmo arguméntase sempre que saen a colación as delicadas pero frías acuarelas de Hitler. Con Hitler quédanos o alivio de saber que foi rexeitado dúas veces para ingresar na Academia de Belas Artes de Viena. No seu caso o arte sae fortalecido ao demostrar que se anticipou en repudiar ao monstro antes que a política e a democracia que o ergueron, máis tarde, ao poder. Pero, e que ocorrería se a poesía do líder serbobosnio fose verdadeiramente boa, se a pintura de Hitler resultase fermosa? Probablemente quedarían seriamente danadas as nosas nocións do bo e o belo e a afeita maridaxe co que as vimos tratando. Doutra banda non é nada novo este dilema entre a ética e a estética, xa nos diálogos de Platón dicíase que era unha tolemia deixar en mans dos poetas a educación dos nenos.
De que sustancia está feita a poesía para que permita habitar as súas entrañas a seres marabillosos e a colosais asasinos? Parece incuestionable que a cultura, a arte, a filosofía e, en suma, a intelixencia fannos mellores, pero é innegable, ao mesmo tempo, que ser poeta, artista ou filósofo non é unha garantía de santidade. «Karadzic é unha especie de Doutor Poeta e Míster Criminal, porque non hai dúbida de que é un criminal de guerra, e chegou a selo por pura vaidade». Escribiu Slavenka Drakulic, quen nos relata tamén un filme no que se ve a Karadzic convidar a un poeta ruso a disparar refachos de metralleta sobre as vivendas do Saraievo asediado. Zizek comentou recentemente que non hai que estrañarse da alianza entre poesía e crime: «Non debemos desprezar -di- a súa poesía nin considerala ridícula; merece unha lectura detallada, porque ofrece a clave para entender como funciona a limpeza étnica». Seguramente a súa poesía foi a arenga mental que fabricou Karadzic co fin de fundar os seus sinistros obxectivos sublimando, a través da linguaxe poética, o que non podía defender a través da razón. Con toda seguridade trátese, no caso do poeta Karadzic, daquel perigo do que nos quixese previr Platón ao excluír aos poetas da súa cidade ideal, o feito de que estes poetas, uns ou outros, antes ou despois, tentarían pór o belo no lugar do verdadeiro.
Traducción: Mario Paz González
0 comentários :
Danos a túa opinión