Mario Paz GonzálezAos que, coma min, somos afeccionados a ver libros de fotografía gústanos, a miúdo, imaxinar as vidas dos que alí aparecen retratados, especialmente cando se trata de xente anónima, persoas cuxa existencia –no caso de que a foto sexa moi antiga–, se cadra, xa se ten borrado ou esvaecido definitivamente, deixando apenas esa imaxe como único escintileo de inmortalidade.
Neste mes, coa conmemoración do vinte aniversario da caída do Muro de Berlín, púidose ver de novo, reproducida na prensa, unha imaxe que sempre me chamou a atención e me fascinou pola súa indubidable plasticidade. Trátase da famosa foto tomada o 15 de agosto de 1961 polo fotógrafo alemán Peter Leibing na que se pode ver a un soldado, na fronteira entre Berlín Este e Berlín Oeste, que salta sobre un aramado co poderío e a lixeireza propios dun bailarín de ballet clásico, mentres, como nunha coreografía estudada, arroxa o seu rifle ao chan. Hei recoñecer que son este tipo de comparacións as que me fan pensar que todo nesta foto parece dotado desa imaxinaría propia dunha posta en escena: os transeúntes parolando quedamente no fondo que miran con apracible curiosidade; o home do gabán, situado en primeiro plano, que, coma se fose un turista, filma o acontecemento; a caseta que advirte de que alí remata un dos sectores dunha cidade absurdamente dividida… Podería parecer, mesmo, a rodaxe doutra película de tantas sobre a guerra fría que naqueles anos partía Europa.
Agora, ao vela novamente nos medios, non puiden evitar preguntarme que sería daquel home novo, con probabilidade tan común e tan remoto como calquera de nós se non fose polo simple feito de que a acción que protagonizou ese día afastado habería de convertelo nun símbolo máis, entre outros, da fuxida cara a unha ansiada liberdade.
Cómpre aclarar que, do mesmo xeito que "Le Baiser de l'Hotel de Ville" de Robert Doisneau, a fotografía de Leibing tamén estaba, dalgún xeito, preparada, aínda que as circunstancias e posibles consecuencias tráxicas que podía carrexar, non eran en absoluto comparables. Segundo parece, aos tres días do peche da fronteira entre o sector ruso e os outros tres en que se dividía a cidade (americano, británico e francés) o fotógrafo, que por entón traballaba para a axencia de Hamburgo Contiepress, recibiu o aviso de que un soldado do Nationale Volksarmee (Exército Popular Nacional) da RDA, ía saltar o aramado para fuxir escoltado nun furgón da Policía da República Federal. Isto explicaría a súa presenza –do fotógrafo– e a do home co tomavistas agardando para inmortalizar o acontecemento. Pero nunca deixei de preguntarme sobre os motivos que en realidade levaron a Conrad Schumann, así se chamaba o soldado, a saltar o aramado e a miña mente non deixou de bosquexar diversas, sen dúbida vas, hipóteses do que probablemente nunca sucedeu. Talvez porque, tratándose do contexto da guerra fría, as novelas e películas que lin e vin fanme crer en sombríos labirintos de conspiración e de espionaxe. Probablemente non sexa nada diso, pero non podo deixar de pensar que quizais, máis aló do anguria producida polo falla de liberdade, o que puido mover a aquel raparigo de apenas dezanove anos foi un certo desexo de notoriedade, de fuxida da mediocridade común, do destino vulgar e escuro ao que estaría, como dalgunha maneira todos o estamos, tristemente abocado. Fíxome pensar nisto saber que, ao final, pagou un alto prezo pola súa temeridade, por acadar esa precaria liberdade recentemente conquistada. Non só o illamento dos seus, familia e amigos, que non puideron fuxir, senón tamén as dificultades para atopar un traballo estable. En 1989, tras o derrube definitivo do Muro admitiu que o feito de verse a si mesmo coma un fracasado, sen amigos e sen porvir, fíxolle caer na bebida durante unha decena de anos. Con todo, aínda que tamén admitiu que nunca se laiara polo seu salto, en 1999, ao cumprirse os dez anos da unión das dúas Alemanias, suicidouse nun bosque preto do seu domicilio en Kipfenberg (Baviera).
A miúdo a vida está chea destes paradoxos, existencias de seres anónimos (a intrahistoria unamuniana) que, malia protagonizar feitos heroicos que chegan a adquirir un carácter inequívocamente simbólico, non poden resistir o peso da súa propia lenda. O peso da Historia. Con todo, para nós, pode quedar polo menos o consolo de crer que accións como o salto de Schumann iluminaron a moitos o camiño cara a unha Europa máis libre. Ao ver na televisión as rúas de Berlín, neste novembro de celebración, e a boa parte da súa xente paseando despreocupados baixo os tilos máis aló da Porta de Brandenburgo, podíase sen dúbida sentir, dalgún xeito estraño, a emoción da lembranza por todos aqueles que, como Schumann, achegaron o seu gran de area na loita pola paz. Nas facianas emocionadas percibíase máis que nunca ese aroma de liberdade e ese sentimento único, ese xeito especial de relacionarse co tempo que caracteriza aos habitantes dunha cidade que leva nos seus ombreiros o peso insondable dos terribles acontecementos vividos ao longo do século pasado. Unha cidade na que se mesturan, como outro símbolo máis, a modernidade máis visionaria con esa profunda dignidade do gastado, do que sobreviviu ao paso dos anos, entrelazando así, con harmonía e cautela, un pasado terrible e un futuro, esta vez quizais, esperanzado.
Imaxe: © Peter Leibing
Neste mes, coa conmemoración do vinte aniversario da caída do Muro de Berlín, púidose ver de novo, reproducida na prensa, unha imaxe que sempre me chamou a atención e me fascinou pola súa indubidable plasticidade. Trátase da famosa foto tomada o 15 de agosto de 1961 polo fotógrafo alemán Peter Leibing na que se pode ver a un soldado, na fronteira entre Berlín Este e Berlín Oeste, que salta sobre un aramado co poderío e a lixeireza propios dun bailarín de ballet clásico, mentres, como nunha coreografía estudada, arroxa o seu rifle ao chan. Hei recoñecer que son este tipo de comparacións as que me fan pensar que todo nesta foto parece dotado desa imaxinaría propia dunha posta en escena: os transeúntes parolando quedamente no fondo que miran con apracible curiosidade; o home do gabán, situado en primeiro plano, que, coma se fose un turista, filma o acontecemento; a caseta que advirte de que alí remata un dos sectores dunha cidade absurdamente dividida… Podería parecer, mesmo, a rodaxe doutra película de tantas sobre a guerra fría que naqueles anos partía Europa.
Agora, ao vela novamente nos medios, non puiden evitar preguntarme que sería daquel home novo, con probabilidade tan común e tan remoto como calquera de nós se non fose polo simple feito de que a acción que protagonizou ese día afastado habería de convertelo nun símbolo máis, entre outros, da fuxida cara a unha ansiada liberdade.
Cómpre aclarar que, do mesmo xeito que "Le Baiser de l'Hotel de Ville" de Robert Doisneau, a fotografía de Leibing tamén estaba, dalgún xeito, preparada, aínda que as circunstancias e posibles consecuencias tráxicas que podía carrexar, non eran en absoluto comparables. Segundo parece, aos tres días do peche da fronteira entre o sector ruso e os outros tres en que se dividía a cidade (americano, británico e francés) o fotógrafo, que por entón traballaba para a axencia de Hamburgo Contiepress, recibiu o aviso de que un soldado do Nationale Volksarmee (Exército Popular Nacional) da RDA, ía saltar o aramado para fuxir escoltado nun furgón da Policía da República Federal. Isto explicaría a súa presenza –do fotógrafo– e a do home co tomavistas agardando para inmortalizar o acontecemento. Pero nunca deixei de preguntarme sobre os motivos que en realidade levaron a Conrad Schumann, así se chamaba o soldado, a saltar o aramado e a miña mente non deixou de bosquexar diversas, sen dúbida vas, hipóteses do que probablemente nunca sucedeu. Talvez porque, tratándose do contexto da guerra fría, as novelas e películas que lin e vin fanme crer en sombríos labirintos de conspiración e de espionaxe. Probablemente non sexa nada diso, pero non podo deixar de pensar que quizais, máis aló do anguria producida polo falla de liberdade, o que puido mover a aquel raparigo de apenas dezanove anos foi un certo desexo de notoriedade, de fuxida da mediocridade común, do destino vulgar e escuro ao que estaría, como dalgunha maneira todos o estamos, tristemente abocado. Fíxome pensar nisto saber que, ao final, pagou un alto prezo pola súa temeridade, por acadar esa precaria liberdade recentemente conquistada. Non só o illamento dos seus, familia e amigos, que non puideron fuxir, senón tamén as dificultades para atopar un traballo estable. En 1989, tras o derrube definitivo do Muro admitiu que o feito de verse a si mesmo coma un fracasado, sen amigos e sen porvir, fíxolle caer na bebida durante unha decena de anos. Con todo, aínda que tamén admitiu que nunca se laiara polo seu salto, en 1999, ao cumprirse os dez anos da unión das dúas Alemanias, suicidouse nun bosque preto do seu domicilio en Kipfenberg (Baviera).
A miúdo a vida está chea destes paradoxos, existencias de seres anónimos (a intrahistoria unamuniana) que, malia protagonizar feitos heroicos que chegan a adquirir un carácter inequívocamente simbólico, non poden resistir o peso da súa propia lenda. O peso da Historia. Con todo, para nós, pode quedar polo menos o consolo de crer que accións como o salto de Schumann iluminaron a moitos o camiño cara a unha Europa máis libre. Ao ver na televisión as rúas de Berlín, neste novembro de celebración, e a boa parte da súa xente paseando despreocupados baixo os tilos máis aló da Porta de Brandenburgo, podíase sen dúbida sentir, dalgún xeito estraño, a emoción da lembranza por todos aqueles que, como Schumann, achegaron o seu gran de area na loita pola paz. Nas facianas emocionadas percibíase máis que nunca ese aroma de liberdade e ese sentimento único, ese xeito especial de relacionarse co tempo que caracteriza aos habitantes dunha cidade que leva nos seus ombreiros o peso insondable dos terribles acontecementos vividos ao longo do século pasado. Unha cidade na que se mesturan, como outro símbolo máis, a modernidade máis visionaria con esa profunda dignidade do gastado, do que sobreviviu ao paso dos anos, entrelazando así, con harmonía e cautela, un pasado terrible e un futuro, esta vez quizais, esperanzado.
mariopaz@avozdevilalba.com
Imaxe: © Peter Leibing
0 comentários :
Danos a túa opinión