Revista de prensa: EL PAÍS

Sinais de identidade

Suso de Toro

Hoxe rematan as Xornadas de Cultura Mariñeira en Muros. Cantos de taberna, pasacalles, corais, secado de peixe, vea tradicional, e rúas engalanadas con barcas e redes para construír un escenario: como era a vida na nosa vila mariñeira mellor conservada. É unha visión idealizada pois se pon en valor as técnicas, a sabedoría, a cultura mariñeira pero loxicamente óbvianse as duras condicións de vida dos mariñeiros, que sempre amaron ser libres pero padeceron a fame e as penurias dos escravos. Idealizamos o noso pasado porque todos necesitamos ter unha boa imaxe de nós, ter unha mala imaxe dun mesmo leva infelicidade e a ser escravo dos demais.

No programa de hoxe está a actuación do grupo folklórico local Galanía ás 20.00 horas. Cando se redactou o programa, quen podía prever que a selección española fora clasificar para a final do mundial de fútbol. Os organizadores non pretenden competir contra esta Roxa, saben que é bastante difícil, e seguramente tampouco ven contradición entre que lle guste a un un espectáculo de folclore galego e tamén lle guste o fútbol. Seguramente tampouco con ver e animar á selección española. Pódelle gustar a un todo.

Tanto un festival folklórico como un partido dunha selección nacional son actos identitarios, celebran a pertenza a unha cultura particular, propia e compartida. O acompañamento que está a facer a sociedade española a esta selección evidentemente é unha celebración masiva dunha identidade española, a bandeira vermella e marela está a ser usada dun xeito natural, xa non é a dos nacionalistas españois senón de cidadáns e cidadás que senten contentos de ser españois. E que España expresa esa selección? Que identidade nacional? Como son eses españois en quen nos vemos representados? Son mozos loitadores, xogan limpo, son fermosos (coa camiseta ou con toalla), teñen sentido de equipo e compañeirismo. O mesmo seleccionador, Del Bosque, é unha persoa culta, educada e digna. Ás veces unha persoa, unha individualidade, expresa a conciencia dun pobo, pero nada representa sociolóxicamente mellor a un país que unha selección de fútbol. Como adoita suceder proceden de familias traballadoras, fillos de gandeiros, traballadores, panadeiros, son dos nosos. Esta selección ten un espírito democrático e nada castizo, o que expresa é o contrario do señoritismo elegante do Barrio de Salamanca. Para maior ofensa, esta selección española é case a selección catalá, moitos cataláns animan á selección vestindo a camiseta do Barça. (Pero vexamos o evidente: é un equipo de homes. Quen representan as nacións con claridade e firmeza seguen sendo os homes, pero ése outro tema).

Esta selección é a gran referencia nacional española e representa un nacionalismo democrático, o que acepta que a España que pode enfrontarse aos ataques especulativos contra a nosa economía ben desde Alemaña ben desde fóra do euro é a que nos integra a todos. Tamén aos cataláns que se manifestaron onte polas rúas de Barcelona, tamén aos vascos, galegos que o desexen. A España que integra a súa diversidade nacional é a que marca golazos de cabeza.

Esa camiseta vermella é unha referencia nacional moi forte. Xunto a iso, os galegos carecemos dalgunha referencia que poida medirse nin de lonxe. Custa sinalar algún éxito individual ou de equipo que podamos sentir como un éxito noso, algo que nos faga sentir orgullo de ser cidadáns galegos. Pero entón, non os hai? Hainos. Hai éxitos económicos, éxitos sociais, artísticos, pero son pezas soltas, fragmentos de nada, non hai unha representación de todo iso como partes dun todo colectivo. A imaxe de nós nos escasos medios de comunicación propios é a dunha sociedade chea de problemas e carencias, todo iso é certo, pero falta aí a representación dos nosos éxitos e dos nosos heroes e heroínas. Necesitamos ver que os nosos talentos se poden realizar aquí, que é un país normal e que a única saída non é emigrar a outro lugar onde prosperar. Igual que os cataláns achegan do seu Can Barça talentos á selección española, estaría ben que puidésemos achegar desde nós un caudal de talento conscientemente galego. A palabra nación é instrumento e arma, deberiamos usala sen medo como instrumento para vivir e convivir.

© El País, 11-VII-2010.

12 de xul. de 2010

1 comentários :

Danos a túa opinión