Xulio Xiz.-
A profesora Carmen Pena López, vilalbesa en Madrid, Catedrática de Historia da Arte contemporánea, publica TERRITORIOS SENTIMENTALES (Arte e identidad), na colección Ensayo, da Biblioteca Nueva, libro que ven de ser presentado o pasado 15 no Museo de Bellas Artes da Coruña.
Carmen Pena, aínda que nacida en Salamanca en Vilalba considéraselle vilalbesa. É filla de xuiz, en Vilalba estudiou alomenos un curso na histórica escola de Dona Amelia, e mantivo coa vila e as súas xentes un permanente contacto. Só na súa familia se da a circunstancia de que tres dos seus membros foron mantedores do Certame Literario de Vilalba e Pregoeiros das festas patronais. En 1986 foino seu pai, Pablo Pena de Olano. O ano 2000 foino ela, e anos despois seu irman José María Pena López. Aos tres tiven a honra de presentalos como secretario do xurado do Certame Literario. Carmen Pena, por certo, foi tamén Raíña das nosas festas patronais.
Carmen Pena ten no seu haber amplas investigacións e numerosas publicacións, merecendo ser subliñado un libro adicado á historia da paisaxe española da fin do século XIX e comezos do XX que veu a luz en Editorial Taurus en 1983, reeditado en 1998, no que analiza a paisaxe española na arte, especialmente o mito da paisaxe castelá en contraposición simbólica coas paisaxes do norte, especialmente de Galicia.
Ten publicado, asimesmo, unha historia da arte galega dentro do libro “Los Gallegos” en Editorial Galaxia, e no xornal El Independiente foi, durante cinco anos, crítica da arte contemporánea.
O libro TERRITORIOS SENTIMENTALES é unha profunda e orixinal visión da interacción entre a arte e a terra, o pensamento, os sentimentos, ata o punto de entender que a arte dun pobo e dunha xente é como unha radiografía histórica, esencial, sentimental, das xentes que a crean e a disfrutan.
A miña visión do libro, forzosamente de profano asomado á fondura dun tema no que nunca me tivera parado a pensar, é dunha lonxana aproximación a un mundo novo, no que a arte se evidencia cun vencello moi especial coa vida, co sentir, coa historia, coa personalidade dun país e das súas xentes.
Destaca a autora que España, desde o Renacemento, non foi “emisora ou productora de propostas modernas” senón unha “esplendorosa e magnífica periferia” comparada con Roma, París, Florencia ou Nova Iorque. E sen embargo Velázquez, Goya, Picasso, Miró, Gris, Chillida, Tapies ou Barceló foron pezas centrais e universais do barroco, da pintura moderna, e da construcción vangardista e postvangardista universal.
Como primeira mostra do arte hispano coñecido, aparece a Dama de Elche, “icono emerxente do sochán dos antigos rituais, que brota da terra coma a auga, coma a herba, coma os árbores, coma o trigo”, pero o estudio da profesora Pena parte especialmente da obra de Goya, -“fogonazo de luz”-, precisamente cando España “tocaba fondo no seu proceso de decadencia como imperio”, e do feito de que a arte española – desde a súa periferia ou a causa dela- “xirou de forma obsesiva en torno á cuestión especifica da identidade – das identidades- para mitificala ou desmitificala, para academizala ou para catapultala á esfera do moderno e universal”.
De Goya analiza as paisaxes, “oscuras, densas, inquietantes”, que herdarían as vangardas plásticas do 25 ou literarias do 27, e así España e os españois foron vistos – cualificados- a través da pintura, das
escuridades, de Goya, ao que consideraron “expresivo do español”, destacando que aquela identidade única fragméntase logo cando se procuran outras identidades nacionalistas – catalana, vasca, galega... – cada unha cos “seus tópicos identitarios, en competencia coa idea dunha identidade única.
Eu sempre adoitei considerar a arte como unha expresión estética, sen máis trasfondo, tendo en conta o necesario carácter comercial que convén á necesidade de pervivencia do propio artista, pero velaquí que existen outros territorios – os do sentimento, os da alma, os da nosa profundidade humana – nos que a arte ten moito que ver ( teno todo), e este libro da profesora Pena é a porta perfecta para “meternos en fonduras” adentrándonos en terreos sensibles e profundos nos que mirarnos e comprender.
0 comentários :
Danos a túa opinión