A Brigada Político-Social

(A imaxe corresponde a un fotograma da película A vida dos outros, de Florian Henckel)

Agustín Fernández Paz.-

En diversos capítulos da novela, a familia do protagonista sofre o acoso da Brigada Político Social, a policía política do franquismo (o equivalente á Stasi da RDA, tan ben retratada na película A vida dos outros). Como se indica na entrada que lle dedica a Wikipedia, cunha información fiable e rigorosa:

La Brigada Político-Social (BPS), cuyo nombre oficial era Brigada de Investigación Social (BSI), fue la policía secreta que existió durante la dictadura franquista, encargada de perseguir y reprimir a todos los movimientos de la oposición al franquismo. Orgánicamente constituía una sección del Cuerpo Ganeral de Policía (CGP). Durante la transición fue reestructurada y sustituida por la Brigada Central de Información. Entre la oposición antifranquista fue conocida comúnmente como La Social, La Secreta o La Brigada.


Aínda que foi creada en 1941 e instruída nos primeiros anos por Paul Winzer, membro das SS e da Gestapo, a partir de 1945 fóronse configurando as funcións que tería en anos posteriores, que se concretaron definitivamente nunha lei de xuño de 1959. Estas funcións eran moitas; entre outras:
* Perseguir os actos que atenten contra a unidade espiritual, nacional, política e social de España, calquera que sexa o seu grao de exteriorización.
* Os paros colectivos e os peches ou suspensións ilegais de empresas…
* As manifestacións e as reunións públicas ilegais…
* Detención de calquera persoa se se considera necesario para a preservación da orde.
* Inspeccións e rexistros domiciliarios en calquera momento que se considere necesario.
(…)

(Aqui pódese escoitar un interesante podcast sobre a Brigada Político Social)

Foron moitas as persoas que sufriron vexacións e torturas por parte da Brigada Político Social, sobre todo do mundo obreiro e da militancia política. Impresiona ler os testemuños sobre estes feitos, que pouco a pouco van saínda á luz.

Todo isto pode parecer cousa dun pasado remoto, mais a realidade encárgase de nos lembrar a vixencia de moitos feitos: velaí a petición de extradición do comisario da BPS coñecido como Billy el Niño (denegada hai só uns días pola Audiencia Nacional)

No ano 2013, estreouse o documental Brigada Político Social, la gestapo española, dirixido por Javier Caballero e baseado na documentación que posúe Antoni Batista, posiblemente o investigador que máis sabe sobre a BPS. Deste documental, pódese ver o impresionante trailer nesta páxina.

Existe outro magnífico documental sobre o que significou a existencia da BPS no ámbito cultural, Brigada Político Social. La cultura vigilada. Velaquí o tráiler (o documental íntegro, imprescindible para coñecer o alcance da represión nos ámbitos culturais, pódese ver neste enlace, na web de Canal Sur):

Na Rede hai informacións interesantes sobre a Brigada Político Social, se ben aínda queda moito por investigar. Esta imprescindible conversa con Antoni Batista, o meirande coñecedor da BPS, é de gran interese.

O texto íntegro, con todas as imaxes e ligazóns, pode lerse no blog de Agustín Fernández Paz adicado á súa nova novela: A viaxe de Gagarín.