Non teño un bo recordo co Varela. Coñecino cando ía polo Instituto, e
falaba co meu tío Alfredo na cantina, sendo el profesor de ximnasia antes de
converterse no director do “colexio de abaixo”.
De feito, cando escoitei a teima de facerlle unha homenaxe sentín máis
indiferenza que melancolía, meus recordos compartidos con el non eran para
sentirse orgulloso. Miña percepción cambiou vendo o vídeo colgado no YouTube
por Sofía Naseiro; de súpeto a mente encheuse de recordos e dinme conta de que
estaba a manter unha postura egoísta e mediocre. Inxustificable sobre todo pola
escuridade de recordos confusos que non falan ben de min.
Corrían os anos finais dos setenta, eu viña de pasar dous anos infernais (os
once e doce) no Internado de Luis Vives, convertido nun auténtico indomable
inadaptado, case un delincuente (non, sen case); cheo de rabia e rancor cara a
o mundo. En certo modo pagueino con el e co resto de profesores de sétimo de
EXB do ano académico de 1977-1978.
Repetindo sétimo, como fracaso do meu paso polo Luis Vives, aos poucos
meses (semanas quizá) de empezar o curso en Vilalba, trasládannos ao “colexio
de abaixo”, converténdonos así na primeira promoción que inaugurabamos o Colexio
Ínsua Bermúdez.
Eu daquela pelexaba con todo o mundo, ameazaba e abusaba dos compañeiros,
fuxía nos recreos saltando cara á fraga de pinos baixo as pistas, para
agacharme a fumar e matinar falcatruadas illándome do mundo.
Creo que para o Varela fun un auténtico problema de conducta, un inadaptado
que so lle causou crebadura de cabeza e desgustos a moreas polas miñas
insolencias e algún que outro atentado ao patrimonio da escola, principalmente
cando ía cuns xemelgos, que daquela me acompañaban.
Pavero foi verlle a cara cando nos cachou bebendo Calisai e fumando en
pleno “güateque” na clase do Don Vicente; estraño profesor que compartía con nós
seus cigarrillos Goya. Non esquezo, despois de tantos anos, a expresión do Varela
impotente pola incapacidade para impoñer orde e os espaventos que facía cos
brazos falando co mestre.
A mediación de meu tío Alfredo salvoume (supoño que máis dunha vez) de ser
expulsado e de que puidese pasar a octavo con varios suspensos.
En octavo todo cambiou, a lo menos penso eu, tanto Varela coma eu éramos
outros, o notaba máis próximo, quizá eu máis acougado, menos rebelde (non
manso, menos rebelde), máis receptivo ao que acontecía ao meu redor. Do
profesorado, lembro especialmente a Don David, que ganoume para a causa cando
me felicitou, e ata me deu un positivo, por saber onde estaba Mesopotamia e o
Tigris e Éufrates. Penso que foi a primeira vez que un mestre dicía algo bo de min.
Confésovos que foi unha casualidade, de tanto escoitalo a Alfonso “do Camba” na
súa pasantía, tomándolles a lección aos maiores. Pero axudoume a sentirme ben e,
ao querer agradalo, sen darme de conta, estaba a progresar.
Tiven mestres fabulosos, pero seino agora que me atrevo a recordar. O que
non me atrevo é a preguntarlle hoxe en día, aos que seguen vivos, que lembran
do cativo que era eu, e non me sorprendería un recordo negativo, aínda que a
xenerosidade dun mestre acostuma a esquecer os malos recordos.
Os de octavo da segunda promoción do colexio Ínsua Bermúdez, fomos
afortunados coa lotaría nacional (foi a primeira vez, e non sería a última como
ben coñecedes) e puidemos desfrutar dunha excursión de película.
Como moitos recordaredes, era frecuente acadar fondos para as excursións de
fin de curso, facendo participacións de lotaría, na que todos tiñamos que contribuír
saíndo as rúas a venda de papeletas. Teño na mente a feira dos capós daquel ano,
cando conseguín vender as últimas papeletas na Pulpería, restaurante que
daquela había na rúa hoxe coñecida como Chao Ledo, mesmo detrás do concello. O
lembro de forma especial e ilusionada, porque gracias á venda de esas papeletas,
achegábame máis preto ao dereito de poder ir á excursión de fin de curso.
Recordo ese ano con certa redención, xa non me pelexaba tanto e hasta
aprendía no colexio, e frecuentaba moito, nas tardes de vagar, a Biblioteca para
ler, sobre todo, as aventuras de Tintín.
Pouco antes de irmos de excursión, montámoslle unha folga ao Varela, non
fun eu so, pero si un dos principais instigadores; negándonos a entrar a clase e
mantivémonos firmes non pouco tempo. Lembro ben a escena, en fila pegados á
parede do fondo, sen movérmonos, lembro que era unha mañá soleada. Si, lembro
ao Varela mirándonos dende o alto das escaleiras, preto da porta de entrada.
Non é momento de lembrar o por que da folga, pero si da experiencia
transcendente que en min experimentou, do que supuxo as explicacións que nos
deu, a temperanza dos seus argumentos, a firmeza con que nos falou, o sincero
que me pareceu; estaba cabreado si, pero non era medo nin ameaza o que transmitiu,
por primeira vez un mestre non me daba medo.
De certo, ao escribir estas liñas non sei como explicalo sen que meu ollar
suspire nunha bágoa.
Hasta ese intre un mestre, e moito máis un director (e xa non digamos un
secretario), eran seres depreciábeis e malignos que so estaban para abusar e
maltratar. Blas de Otero expresouno dista maneira:
“Aquellos hombres me abrasaron, hablo
del hielo aquel de luto atormentado,
la derrota del niño y su caligrafía
triste, trémula flor desfigurada.
Madre, no me mandes más a coger miedo
y frío ante un pupitre con estampas”.
Creo que a partir dise día comecei a ser outro. A semente do que precisaba espallouna
o Varela ese día soleado de primavera.
Confío que os compañeiros das aulas de octavo, da promoción do curso de
1978-79, lembren ese curso de novela, cun final feliz na excursión que, da man
do Varela e dos outros mestres que nos acompañaron, fomos de descuberta ás
illas de Palma de Mallorca e Ibiza e á cidade de Madrid, sendo testemuña a foto
que acompaña estas liñas, posando á entrada do Zoo de Madrid.
Non teño bo recordo co Varela, e penso que tampouco é preciso ter un bo
recordo, so boa semente para medrar. E valentía para honrar súa memoria.
En Madrid, nove de maio de 2021
Miguel Barrera
0 comentários :
Danos a túa opinión