As comedias

Xulio Xiz

“Facer as comedias”, en Vilalba significaba estar de broma, escenificar unha humorada ou simplemente contar chistes, sendo o protagonista digno de ser destacado porque estaba á altura do que hoxe consideramos profesionais do espectáculo chámense contacontos ou reciban calquera outra denominación. Pero había unha ocasión especial na que as comedias nos xuntaban na praza principal, sempre que o tempo o permitise.

Lembro unha actución memorable na Praza de Santa María, tería eu pouco máis de dez anos, no que as comedias ían actuar á noite e a noticia correu como regueiro de pólvora: esta noite hai comedias na praza. Cada quen tiña que procurarse o correspondente asento, e as rúas inmediatas enchíanse de espectadores que levaban consigo unha banqueta, unha cadeira ou entre varios un banco corrido para poder contemplar o espectáculo con certa comodidade.

Non me explico como pero aqueles cómicos da legua montaban un escenario para a actuación, e desde esta plataforma sucedíanse actuacións que nos deixaban atónitos polo inusual da ocasión. Non recordo do espectáculo máis ca actuación de Cosmín, que era un pequeño gran home de estatura inverosímil pero dotado dunha voz incrible. Foi, supoño, o meu primeiro contacto co mundo da farándula e deixoume marcado porque medio século despois aínda resoa no meu cerebro aquela poderosa voz saída de onde ninguén imaxinaba que podía estar contida.

As comedias eran gratuitas, aportando a vontade cada un dos presentes na medida das súas posibilidades. Supoño que, con arreglo a esa norma, a miña casa nada puido aportar a tan brillante espectáculo.

Despois, asistín a espectáculos sempre a cuberto, agás unha actuación do Ballet Rey de Viana na mesma praza, a poucos metros das vetustas comedias. Tamén desto hai algo máis de corenta anos. Tampouco paguei entrada a pesar de que era espectáculo de pago, pero cando ía empezar a función empezou a chover furiosamente iniciándose unha desbandada que cando logo se calmou convertiuse nunha xornada de portas abertas porque era imposible saber quen tiña ou non tiña entrada.

Esta vez, as cadeiras correron a cargo da organización.