Revista de prensa: EL PAÍS : avozdevilalba

A outra arquitectura intelixente

Anatxu Zabalbeascoa.-

Fronte á domótica, topografía. Fronte á alta tecnoloxía, albaneis con oficio. E fronte aos floreos formais, tres funciones para un único edificio. O equipo de fútbol de Vilalba (en Lugo) necesitaba unha bancada. Facíalles falta unha tribuna para tantos días de choiva e tamén lavabos con vestiarios para xogadores, espectadores e árbitros. Precisaban todo iso e tiñan un noiro. Os arquitectos Santiago Rey, Jacobo Fernández Malde, Blanca Carballal e Ismael Ameneiros aproveitaron ese desnivel para construír as tres cosas nunha única intervención.

Así, a bancada apóiase hoxe no ascenso do noiro á vez que o contén e refórzao. Os vestiarios coroan ese ascenso e, ademais, serven de teito para formar a tribuna que queda tapada por un agasallo: unha terraza miradoiro. Con todo, e a pesar de intervir con formigón armado, en Vilalba segue mandando a paisaxe.

O deseño do campo de fútbol podería lembrar, en versión rexional, ao do famoso estadio que o Pritzker portugués Eduardo Souto de Moura levantou para o club de fútbol Braga, aproveitando unha canteira. A diferenza neste pobo de Galicia é que non hai muro nin fachadas nin buraco nin sequera canteira. Todo o campo está aberto. O partido pode verse desde calquera dos catro lados do terreo de xogo. Iso si, o asento de formigón cuberto e a terraza sobre o campo ocupan a zona máis coidada, ofrecen as mellores vistas e, a pesar diso mesmo entre as bancadas manda a vexetación, que se coa no interior e cóbreas asumindo a dentellada da intervención e, á vez, recuperando e reconquistando o terreo.

Por iso, é evidente que, neste pobo de Lugo, a arquitectura intelixente non é high tech senón máis ben high sense. Aquí o sentido excede á técnica. A bancada de formigón armado oculta espazos de almacén nos cimentos das dúas caixas compactas que forman os vestiarios.

Neses dous módulos iguais, a iluminación é cenital "para evitar reforzos de valos de seguridade" e os vans que deixa a estrutura están cubertos por unha fachada ventilada de madeira autóctona que tempera a dureza do formigón. Unha terceira caixa, xa toda de madeira local, serve de vestiario para árbitros, contén tamén aseos públicos e remata, ademais, a secuencia entre a madeira e o formigón.

Este proxecto custou, segundo os seus autores, 912 euros por metro cadrado. E é, ademais de tres edificios nun, á vez infraestrutura e paisaxe. É difícil que unha arquitectura capaz de servir a tantos usos sexa con todo rotunda.

Pero neste campo dáse esa circunstancia. As decisións están claras, os obxectivos precisados e tamén logrados. Por iso a intelixencia do proxecto nace de poder abarcalo todo, de poder servir a tres amos cun mesmo único rostro, de conseguir levantar un edificio que chega para axudar sen ter que molestar. Non é certo que a arquitectura intelixente sexa, necesariamente, a máis tecnificada. Ás veces a topografía aconsella mellor que a industria.

Fotografía: Santos-Diez (BIS Images)