100 anos do "Heraldo de Vivero"

Redacción.- O Seminario de Estudos "Terra de Viveiro" organiza as Xornadas sobre o centenario do Heraldo de Vivero, que terán lugar entre o 29 de xullo e o 5 de agosto no Centro de Maiores de Novacaixagalicia (Pastor Díaz 58 - Viveiro).

As xornadas estarán acompañadas pola mostra 100 anos do 'Heraldo de Vivero' - A imprenta en Viveiro, que foi inaugurada onte ás 19 horas no Salón de Exposicións do Conservatorio de Música de Viveiro (Xardíns Noriega Varela). 

O primeiro número do Heraldo de Vivero apareceu o 17 de febreiro de 1912 editado polo liberal Benigno López Muñoz. Estaba dirixido por Pedro Pérez Barreiro, que finou en 1912, sucedeuno Esteban Fernández Temprano e despois Antonio Vale; continuou Francisco García ata 1923, cando Benigno López traspasoulle a Ramón Canosa a responsabilidade de dirixir e imprentar o periódico. Por mor da Guerra Civil española tivo que deixar de publicarse en 1937, volveu saír brevemente de1963 a 1966. En 1966 unha aplicación estrita da "Lei Fraga" obrigou a pechar o periódico durante un ano. En 1968 dirixido por Xosé Trapero Pardo volveu á rúa con periodicidade semanal. O seu actual director é Juan Carlos Neira Brochs, fillo de Luis Neira, que foi impresor, redactor e director durante décadas.

Para cando non podemos comprender

Xosé Manuel Pacho.- Vivimos anestesiados. Mergullados nunha estraña irrealidade que nos leva a pensar que somos inmunes a todo, que somos inmortais. Para iso nos rodeamos de aparellos técnicos que nos proporcionan pracer e conforto,  de substancias legais ou ilegais que nos axudan a sobrelevar a verdade perenne: a conciencia de que, no fondo,  a vida non é máis que un azar feliz, unha casualidade.

Dominados por esa torpe sensación de superioridade construímos o noso presente como se morrer non fose o derradeiro argumento da obra, como expresara Gil de Biedma no poema No volveré a ser joven. E facemos plans que nos coñecerán vellos, deixamos cousas que facer para cando nos retiremos, libros por ler, países por visitar e proxectos por emprender. Así somos de absurdos.

Por iso, cando chega a morte ás nosas vidas, cóllenos sempre de improviso. Con independencia da idade. Posiblemente, porque todos pensamos que viviremos para sempre. Ata que se impón a realidade. Tristemente.

E as traxedias colectivas magnifican esta mágoa, esta infinda tristeza, que nos iguala na nosa condición humana. A que non sabe de diñeiros, nin de estatus social ou económico; a que non sabe de soberbias ou de vaidades públicas. O drama de Santiago é un exemplo que doe todavía. E para nós, máis aínda porque esta cidade e eses trens e moitos deses homes e mulleres forman parte da realidade máis próxima do noso imaxinario. Do pasado, do presente e do futuro.

Haberá tempo de analizar causas e razóns de que pase aquí o que con boas infraestruturas nunca pasa noutros lugares. Haberá tempo. Pero, ás veces, o mellor que podemos facer é calar. E agardar a que todo se calme.

Entrementres, nada mellor que Séneca e as súas Consolacións a Marcia pola morte do seu fillo. Para que nos axude a comprender ese tempo que nos leva ata o final.

"Nós mesmos" en Euskadi

Redacción.- A exposición “Nós mesmos. Asociacionismo galego na emigración”, realizada polo Consello da Cultura Galega a través do seu Arquivo da Emigración Galega, está a percorrer Euskadi desde o pasado mes de xuño por iniciativa da Irmandade de Centros Galegos de Euskadi. Desde o 15 ao 22 de xullo pode verse no Centro Galego de Érmua (Bizkaia) e do 22 ao 29 de xullo na Agrupación Hijos de Galicia, de Sestao (Bizkaia). Con anterioridade estivo na Irmandade de Centros Galegos, na Casa Torre, en Santurce (Bizkaia), na Casa de Galicia en Elgoibar (Gipuzkoa) e no Centro Galego de Vitoria en Gernikako Arbola (Araba). 

A Irmandade de Centros Galegos, que preside Pilar Rodríguez Villar é una federación composta polos doce Centros e Casas de Galicia ubicados no País Vasco. Nos últimos dous anos esta exposición puido verse en diferentes países de Europa e América. A mostra consta de sete bloques temáticos, desenvolvidos en 55 paneis, e permite seguir a evolución das sociedades microterritoriais e as dimensións mutualista, educativa, artística, cultural, sanitaria e política do asociacionismo galego na diáspora, lembra Pilar Cagiao, comisaria do proxecto xunto con Vicente Peña Saavedra. Esta iniciativa do Consello da Cultura Galega contou coa colaboración da Secretaría Xeral de Emigración da Xunta de Galicia. 

Os medios na traxedia de Angrois

Redacción.- A traxedia ferroviaria que golpeou a toda a sociedade galega tamén se deixou sentir no mundo do xornalismo. Ademais da mobilización dos xornalistas para cubrir o accidente, dous profesionais da comunicación atópanse entre as vítimas do mesmo: Enrique Beotas (finado) e Aníbal C. Malvar (ferido).

Para alén disto, e á espera de poder facer unha leitura máis pausada sobre o tratamento da catástrofe, xa se produciron numerosos comentarios, tanto positivos como negativos, da cobertura do accidente que están a realizar os distintos medios.

Neste senso, o Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia (CPXG) lembrou cales son os criterios que teñen que primar o tratamento deste tipo de información, recollidos no Decálogo de recomendacións para medios e xornalistas de sucesos de catástrofe, e pediu aos medios respecto na difusión de imaxes de vitimas de familiares.

Exposición Vidal Bolaño en Vilagarcía

Redacción.-

Ata o vindeiro 31 de xullo temos oportunidade de ver en Vilagarcía a exposición Roberto Vidal Bolaño, que fai un percorrido pola vida e obra do dramaturgo galego que é, ao tempo, un achegamento á historia do teatro profesional na nosa terra.

A mostra, desenvolvida pola Asociación Roberto Vidal Bolaño coa colaboración da Consellería, ofrece unha panorámica da obra do dramaturgo a través das súas personaxes, imaxes e textos.

Esta iniciativa enmárcase na programación promovida pola Xunta de Galicia para difundir entre a cidadanía a obra do autor homenaxeado nas Letras Galegas 2013.

Solidariedade coa traxedia de Angrois

Redacción.- O Consello de Redacción do noso xornal amosa a súa consternación polas víctimas mortais do accidente ferroviario que tivo lugar en Santiago de Compostela, e tamén quere expresar a súa solidariedade cos familiares e amigos das víctimas. Confiamos na pronta recuperación de todas as persoas que aínda permañecen ingresadas nos distintos centros hospitaliarios de Galicia. 

Curso de recebo de paredes

Redacción.-

Desde a Asociación Galega de Custodia do Territorio continúase coa aposta para a promoción das diferentes artes e oficios tradicionais que traballan de maneira respectuosa co material que a natureza nos ofrece. A cestería, a xardinería e, neste caso, a bioconstrución con barro son algún exemplos de actividades profesionais ligadas á nosa natureza.

Nesta ocasión contan con Guido Tomasini, artesán e bioconstrutor, para achegarnos ao uso do barro para o recebo de paredes. A xornada constará dunha breve parte teórica e moita práctica para que os asistentes poidan coñecer as virtudes deste material.

Ofrécense dúas sesións (cada asistente debe seleccionar un día) na Casa das Insuas, en Rábade, o domingo 28 de xullo ou o sábado 3 de agosto, de 10:00 a 14:00 e 16:00 a 20:00. O prezo da xornada formativa é de 20 € (socios) e 30 € (non socios).

2º Obradoiro de narración oral

Redacción.-

Organiza: Sección de Literatura de Tradición Oral da AELG
Patrocina: Concellería de Cultura, Turismo, Xuventude e Promoción da Lingua do concello de Lugo
Aulas: Centro Social Uxío Novoneyra, rúa Quiroga Ballesteros, Lugo.
Duración: 26 horas / 13 sesións semanais de 2 horas cada unha
Imparten: Isidro Novo (6 sesións), Antonio Reigosa (6 sesións) e un especialisata (Avelino González) en narración oral (1 sesión).
Participantes: 25 (maiores de 15 anos)
Calendario: Os martes 24 de setembro, 1, 8, 15, 222 e 29 de outubro, 5, 12, 19, 26 de novembro, 3, 10 e 17 de decembro de 2013.
Horario: de 18 a 20 horas

Inscricións:
No Rexistro Xeral do concello de Lug, Ronda da Muralla s/n.
As inscricións realizaranse desde o 9 de xullo até o 15 de setembro de 2013.
Terán preferencia os alumnos/as asistentes ao 1º Obradoiro de Narración Oral, celebrado en Lugo entre setembro e decembro de 2012.

CONTIDOS
• Oralidade con música: regueifa, repentismo, rap ... Exercicios prácticos
• Técnicas de improvisación oral Exercicios prácticos
• Linguaxes non verbais da oralidade Exercicios prácticos
• Técnicas de lectura en voz alta Exercicios prácticos
• Fórmulas de inicio e remate dunha narración oral Exercicios prácticos
• Para contar un conto ben contado Exercicios prácticos
• repertorio do narrador oral Exercicios prácticos
• Semana da Oralidade (do 4 ao 10 de novembro)
Faremos, coa participación do alumnado, unha sesión práctica, aberta ao público, no Salón de Actos do Centro Social Uxío Novoneyra.
• Clase maxistral dun recoñecido narrador sobre técnicas de narración oral
• 4 sesións prácticas noutros tantos centros sociais * xestionados polo Concello de Lugo.

Máis información: Oficina da AELG (As. de Escritoras e Escritores en Lingua Galega)
981 13 32 33 / oficina@aelg.org

XXXIV Festival de Pardiñas

Redacción.-

Este ano, 2013, celebrarase os días 2-3 e 4 de Agosto. Cada Festival ten a súa identidade, os seus apelidos, o seu futuro, e medra coa fidelidade a este feito fundacional. O Festival de Pardiñas, nace co alcume de "Feira e Festa da música e da Arte". Xa fan 34 anos, coma una fervenza viva e dinámica de todas as artes, multiplicándose en moitos espazos ateigados de creación: a Mostra de Artesanía, a de Artesáns de Instrumentos de Música Tradicional, a Casa das Artes, o Certame "Terra Cha" de literatura e debuxo infantil.

VENRES, día 2:

Ás 18.00;

Taller de batukada co Bloquinho de Xermolos.

Ás 19,30:

Festival de videos musicais, presentados polos directores: "Soro da verdade" de Tonhito de Pol, "Terra" de Dakidarria, "A lus do mundo" alumn@s do Ies de Guitiriz, "Abaixo e de Pé" de Garcia MC,"Zinfonia" de Kamy

As 21,00:

Batukada ata o Campo da Feira dos alumn@s do Taller e Bloquinho

As 21,30:

Teatro no Campo da Feira: Menciñeiros de Volta e Dálle coa música de Mini e Mero

SABADO, día 3:

Ás 12,30:

CONCURSO DE CANTOS DE TABERNA polos bares de Guitiriz, os participantes e gañadores van ser agasallados con pezas conmemorativas de xermolos.Taller de batukada co Bloquinho de Xermolos

o Pardiñas tamé é Gastronomia, porque a consideramos CULTURA NOSA, e este ano abrimos esta nova actividade. Os bares van ofrecer estes días unha nova tapa: "Bolo pardiñeiro", a base se aceite, xamón cocido, etc

Ás 16.00;

Apertura das exposicións de Pintura, Escultura, Fotografía, cerámica na CASA DAS ARTES DE PARDIÑAS. Son dúas salas nas que se mostra pintura e escultura de Marcos Lamas, Euloxio Penas, Lomarti, Valdi, Xan Amil, etc. Exposición monográfica das ferramentas antigas de carpintería.

Mostra Extraordinaria de Fotografía sobre Díaz Castro no Festival de Pardiñas, a cargo de Xan Muras, na Casa das Artes.

Comezo da Mostra do XXXIV Certame de Debuxo Infantil, Son traballos de máis de 70 colexios que participaron neste certame. Os debuxos son expostos aquí, pero as poesías e os contos premiados poden lerse na Revista que presentamos neste día

Apertura da XXXIV Mostra de Artesanía, son cesteiros, teceláns, alfareiros, etc. Que mostran a súa obra en máis de 60 postos, en dous espazos, cunha especial referencia á artesanía da Terra Cha. Algúns deles traballan cara o público.

Äs 17.00;

Apertura da XX Mostra de Artesáns de Instrumentos de Música Tradicional, organizada pola Asociación de Gaiteiros Galegos, son dúas xornadas nas que se estudia o universo da música tradicional por artesáns, investigadores, intérpretes, etc.

Pregón da Mostra de Artesáns a cargo dun músico representativo da nosa terra.

Entrega dos premios dos Cantos de Taberna

o Entrega dos premios do XXXIV maratón de Guitiriz

o Obradoiro de Regueifas

Obradoiro da danza tradicional

Ás 19.00;

Primeiro concertó de música tradicional no palco deste espazo.

O longo da tarde, noite tamén actúan grupos espontáneos, pois varios dos artesáns son tamén intérpretes dos seus instrumentos, este é un dos eixes do Fetival. Organizado pola Asociación de Gaiteiros Galegos, nun recinto cuberto de postos, onde hai una mostra do seu traballo; gaitas, percusión, zanfona, guitarras, etc.

Dende esta hora e nos dous días do Festival, hai sesión didácticas sobre temas musicais, así; seminarios e obradoiros sobre danza tradicional, xoguetes sonoros, afinación de palletas, etc.

Dende ás 21.00 – 04.00;

Primeiro Festival de música, no esceario principal:

cos grupos :

Bloquinho de Xermolos (21:00) GALIZA

COANHADEIRA (22:00) GALIZA

HARMONICA CREAMS (00:00) XAPÓN

TARA (02:00) CATALUNYA

DIOS KE TE CREW (03:00) GALIZA

DOMINGO, día 4:

Ás 11.00:

Apertura da Feira de Libros de Xermolos, Como estamos nuunha feira e festa da música e da arte, tamén estivo presente a literatura, mesmo as letras vivas coa presencia de escritores como Bernardino Graña, Neira Vilas, Paco Martín, David Otero, Marica Campo, etc. Neste día presentamos o nº 57 da Revista Xermolos.

Neste día asinarán libros que van presentarse neste momento coma "Reticencias" de Xosé lois García, "Peito ó descuberto". Poesía de Fiz Vergara, de Yago Rodriguez, Guieiro Avelino Pousa Antelo. Etc.

Apertura das Exposicións XXXIV Mostra de Artesanía, de artes plásticas, cerámica, fotografía na Casa das Artes

Dende ás 11.30-13.30:

Escenario libre para músicos espontáneos na Mostra de Artesáns de Instrumentos de Música Tradicional.

Äs 12.00:

Obradoiros, seminario de baile tradicional.

HOMENAXE A XOSE SEIVANE, 1º Pregoeiro da mostra de Artesanía, de fal 20 anos, coa presentación do Guieiro nª 14, no que participan máis de 100 músicos, escritores, artesáns, gaiteiros, etc

Ás 13.30:

Concerto da Coral De Xermolos na Igrexa de Santo Domingo.

Merendas en todo o recinto do Festival amenizadas polo Fanfarria TAKIKARDIA.

Dende ás 16.00-21.00:

Concertos no esceario libre de músicos espontáneos

As 16:30:

Actuación de PETER PUNK para nenos e nenas

As 17:00:

Obradoiro de baile tradicional

Taller de percusión brasileña

Äs 18.00:

Pregón do escritor, XOSE VAZQUEZ PINTOR

Ás 18.30:

Entrega polos escritores e creadores de lotes de libros como premios do XXXIV Certame Terra Chá de Literatura e Debuxo Infantil. Neste momento presentanse os libros deste Festival: Tedempo e Lusofonía de Xose Lois García, Poesía de Fiz Vergara de Yago Rodriguez, Guieiro Avelino Pousa Antelo, Patriarca do Festival de Pardiñas.

o A Real Academia Galega elixiu a Díaz Castro, o autor do Dia das Letras Galegas. Unha das notas biograficas da súa relación co noso país, pois viviu gran parte en Madrid, foi a súa asistencia ó Festival de Pardiñas, coma un festivaleiro máis. No pregón imos proclamar ós catro ventos o Ano de Díaz Castro, coa actuación do rapeiro David Gómez e os alumnos do Ies de Guitiriz que van cantar varios poemas de Díaz Castro, gravados no viedo "A lus do mundo", e os cantautores Mini e Mero van cantar "Penelope" de Díaz Castro

Ás 19.00:

Concerto de música tradicional dentro da XX Mostra de Artesáns.

Dende ás 20.00 – 22.00:

Escenario libre de músicos espontáneos.

Dende ás 22.00 – 03.00:

Segundo Festival de música, no esceario principal, con grupos :

OS MINHOTOS (20:00) GALIZA

SUSANA SEIVANE (22:00) GALIZA

SKARALLAOS (00:00) GALICIA

MR, FISHMAN AKA DR. THINK & MIKE ROLLING (01:30)

"Luces de alén mar" en As Pontes

Redacción.-

A exposición “Luces de Alén Mar. As Escolas de Americanos en Galicia”, promovida polo Consello da Cultura Galega (CCG), a través do seu Arquivo da Emigración Galega, e coa colaboración da Secretaría Xeral de Emigración, será inaugurada hoxe ás 20 horas no CEIP “Santa María” (Praza de América, s/n) de As Pontes de García Rodríguez (A Coruña). A mostra, que salienta o instrutivo compromiso solidario dos emigrantes galegos, permanecerá nese espazo ata o 23 de xullo. No acto inaugural intervirán: Valentín González Formoso, alcalde de As Pontes; Marcelino Fernández Santiago, xerente do CCG; Antonio Castro, concelleiro de Servizos e atención ao medio rural, e Vicente Peña Saavedra, comisario da mostra e profesor da Universidade de Santiago de Compostela.
A exposición “Luces de Alén Mar. As escolas de americanos en Galicia” ven subliñar a dimensión da efeméride do centenario fundacional das Sociedades Galegas de Instrucción radicadas en América e as súas realizacións académicas nas localidades de procedencia dos emigrantes galegos. O CEIP “Santa María” (antigo Grupo Escolar “Santa María”) de As Pontes de García Rodríguez, construido en 1929, é un exemplo, entre outros moitos, do compromiso dos emigrantes galegos coa súa terra natal.

Os 42 paneis, que dan conta do gran labor educativo promovido e sostido en Galicia polos seus emigrantes percorren o país “para dar testemuño, da conciencia, da determinación e do compromiso das sociedades de emigrantes e difundir, honrar e agradecer tan nobres e exemplares iniciativas: varios centos de escolas construídas nas décadas finais do século XIX e no primeiro terzo do século XX, que tanto contribuíron á mellora educativa e ao progreso cultural de Galicia e das súas xentes”, afirma Ramón Villares, presidente do CCG.

“Luces de Alén Mar”, comisariada por Vicente Peña Saavedra e documentada por Carolina García Borrazás e María Teresa García Domínguez, é unha nova contribución do Arquivo da Emigración Galega, do Consello da Cultura Galega, á recuperación e posta en valor da memoria e o legado dos emigrantes. Un labor no que o CCG contou coa colaboración da Secretaría Xeral de Emigración da Xunta de Galicia.

Ata o momento a exposición puido contemplarse nos últimos días de xuño de 2012 no Pazo de Congresos e Exposicións de Santiago de Compostela, coincidindo coas sesións de traballo do X Consello de Comunidades Galegas. En agosto de 2012 estivo na Casa Consistorial de Ortigueira. Do 6 de febreiro ao 28 de xuño de 2013 a mostra puido verse no Museo Pedagóxico de Galicia (MUPEGA) en Santiago de Compostela.

Máis información sobre As Escolas da Emigración e o proxecto do Arquivo da Emigración Galega do CCG para dixitalizar o legado dos emigrantes, con 318 escolas xa catalogadas, en:
http://mapas.consellodacultura.org/escolas/

Presentouse "Carrilanos" en Vilalba

Redacción.- Máis de setenta persoas déronse cita no Centro Cultural e Recreativo de Vilalba para asistir á proxección da película documental “Carrilanos. Os túneles dun tempo”, do xornalista Rafael Cid, actual director de RTVE Galicia.

O acto deu comezo ás 20:30 horas, coa presentación de Moncho Paz, co-editor de A Voz de Vilalba, que fixo un percorrido polo traxectoria profesional de Rafael Cid; de seguido, o vicepresidente da Asociación da Prensa de Lugo, Antón Grande, referiuse á xestación do documental, realizado en 2003 e producido polo centro territorial de TVE en Galicia, e que foi editado dous anos despois por Xerais, nun libro que incluía unha cronoloxía e un apéndice literario cos chamados “romances da vía”, ademáis dunha panorámica esperanzadora do estado actual deste treito de camiños de ferro e dos proxectos en marcha de recuperación das súas estacións para o seu emprego turístico e cultural. O libro, acompañado dun DVD co documental, está esgotado na actualidade. 

Pola súa banda, o autor do guión e director da película relatou varias anécdotas que tiveron lugar durante a rodaxe e posterior montaxe documental, así como a presentación oficial que se celebrou no seu día en Verín e que congregou a máis de mil persoas.

Na apertura deste treito da liña Zamora-A Coruña, coa que quedaría defnitivamente aberta a comunicación por ferrocarril de Galicia con Castela, traballaron, dende 1929 a 1957, milleiros de operarios, os chamados “carrilanos”. O xornalista Rafael Cid reconstrúe neste documento gráfico, por medio dunha copiosa información documental e fotográfica, ata agora totalmente inédita, aquela epopea heroica dos esforzados homes da vía: dende as suores e fatigas de xornadas interminables de traballo na escuridade; pasando polas dificultades técnicas na perforación dos túneles; os convulsos días de folga durante os anos da segunda República; a introdución de nova maquinaria; as traxedias provocadas polos tiros e a pólvora, os milleiros de pulmóns feridos pola silicose (o “mal da vía”) que enchouparon o corpo e a alma dos carrilanos e das súas viúvas; ata os días no que foi inaugurado coa pompa característica do réxime de Franco. 

"Carrilanos. Os túneles dun tempo" mereceu a mención especial do xurado do Festival Internacional de Cine Independente de Ourense, o primeiro premio de xornalismo "Xosé Aurelio Carracedo", o premio de comunicación "Francisco Cossío" de Castela e León e o premio Galicia de Comunicación en 2004 ao mellor labor de comunicación en TV.

______________

Foto: Chema Felpeto

O documental "Carrilanos" hoxe en Vilalba

Redacción.-

Hoxe venres, 19 de xullo, terá lugar no Centro Cultural e Recreativo de Vilalba a proxección da película documental "Carrilanos. Os túneles dun tempo", a historia interminable da construción do ferrocarril Puebla de Sanabria-Ourense durante case medio século, prometida por gobernos monárquicos, repúblicanos e da ditadura. Durante 58 minutos e da man dos seus protagonistas aínda vivos se reconstrúen os detalles dunha obra que aparentaba interminable, cunha odisea técnica e humana de por medio da que eles non eran conscientes e os demais descoñeciamos. O acto, organizado conxuntamente por A Voz de Vilalba e o Instituto de Estudos Chairegos, será a partir das 20:30 horas no Centro Cultural e Recreativo e contará dos presenza de Rafael Cid, autor do documental e actual director de RTVE Galicia, que estará acompañado polos xornalistas Antón Grande (vicepresidente da Asociación da Prensa de Lugo) e Moncho Paz (co-editor de A Voz de Vilalba).

Na apertura deste treito da liña Zamora-A Coruña, coa que quedaría defnitivamente aberta a comunicación por ferrocarril de Galicia con Castela, traballaron, dende 1929 a 1957, milleiros de operarios, os chamados “carrilanos”. O xornalista Rafael Cid reconstrúe neste documento gráfico, por medio dunha copiosa información documental e fotográfica, ata agora totalmente inédita, aquela epopea heroica dos esforzados homes da vía: dende as suores e fatigas de xornadas interminables de traballo na escuridade; pasando polas dificultades técnicas na perforación dos túneles; os convulsos días de folga durante os anos da segunda República; a introdución de nova maquinaria; as traxedias provocadas polos tiros e a pólvora, os milleiros de pulmóns feridos pola silicose (o “mal da vía”) que enchouparon o corpo e a alma dos carrilanos e das súas viúvas; ata os días no que foi inaugurado coa pompa característica do réxime de Franco.

Este documental, realizado en 2003 e producido polo centro territorial de TVE en Galicia, foi editado dous anos despois por Xerais, nun libro que inclúe unha cronoloxía e un apéndice literario cos chamados “romances da vía”, ademáis dunha panorámica esperanzadora do estado actual deste treito de camiños de ferro e dos proxectos en marcha de recuperación das súas estacións para o seu emprego turístico e cultural. O libro, acompañado dun DVD co documental, está esgotado na actualidade.
"Carrilanos. Os túneles dun tempo" mereceu a mención especial do xurado do Festival Internacional de Cine Independente de Ourense, o primeiro premio de xornalismo "Xosé Aurelio Carracedo", o premio de comunicación "Francisco Cossío" de Castela e León e o premio Galicia de Comunicación en 2004 ao mellor labor de comunicación en TV.

Rafael Cid (Verín, 1961) é licenciado en Filoloxía Hispánica e en Filoloxía Galaico-Portuguesa pola Universidade de Santiago de Compostela (USC) e tamén en Xornalismo pola Universidad de Navarra. É profesor asociado de Comunicación Audiovisual na Facultade de Ciencias da Comunicación de Compostela. Realizou prácticas en La Voz de Galicia, colaborou con La Región e, asemade, fixo colaboracións de prensa para Roberto Verino. Traballou en Televisión de Galicia (TVG) dende o seu nacemento, o 25 de xullo de 1985, ata outubro de 1987. Nesa data ingresou en TVE, no Centro Territorial de Galicia, onde foi xefe de Programas e Informativos, e na actualidade é o delegado de RTVE en Galicia e membro da xunta directiva da Asociación de Periodistas de Santiago de Compostela (APSC)

Abater mitos

Helena Villar Janeiro.-

Nun barrio de Santiago, que recorda todo o mellor do rural, pasei un dos mediodías ardentes que vimos de soportar. Quedei para unha cita pero cheguei con moita anticipación e agardei na terraza dun bar baixo un bo toldo. Enfronte, ao outro lado da rúa, á beira dunha finca abandonada, aínda floreaba un bieiteiro e fun buscar unha flor, porque me gusta. Tráioa para a mesa e vouna fotografando co móbil e ulíndoa mentres boto uns grolos de auga fría. A flor debeu gustarlles tamén a uns paisanos que na mesa do lado van picando nas conversas. Falan dela e das herbas de San Xoán. Despois, pasan ás crenzas dos antergos.

O máis falador fixo unha enumeración case exhaustiva das plantas que se buscaban –a conversa era sempre referida ao pasado- para poñelas a amolecer na ventá a noite máis curta do ano. Así, a auga aparecía arriquecida pola mañá e chea de efectos máxicos favorecedores do corpo e do espírito. Un compañeiro tomoulle a palabra para describir aquela auga, como se aínda a tivese diante, resaltando os seus efectos beneficiosos sobre a pel e testemuñando que lla deixaba tirante e fresca como a dun neniño. E todos estiveron dacordo en que era comparable cos mellores perfumes que hai nas tendas.

Despois pasaron a falar dos mitos das celebracións ancestrais, maiormente a defensa contra as fontes do mal e a purificación dos espíritos. Un, que permanecera case calado, meteuse no diálogo para deixar sentado un principio de racionalidade afirmando que todo iso era o que lles contaban, pero que el sabía de boa tinta que non era así. Que el estudara pouco pero que, aquilo que estudara, o sabía a fondo e, polo tanto, non era doado enganalo. Que no da noite de San Xoán hai unha explicación clarísima de por que se facía o lavatorio e o perfumado. A auga era para limparse do fume de saltar as cacharelas, que saían todos del como se fosen negros, sendo brancos. E os perfumes das plantas procurábanse para sacar de paso o cheiro das sardiñas que ía pegado ás mans e aos arredores da boca. Así de sinxelo. Todo o demais era un engano herdado de xeración en xeración. E menos mal que os de agora xa non cren nada desas andrómenas que veñen de antigo para nos manter no atraso.

Eu diría que convenceu a un auditorio precisado de explicacións verosímiles para contrapesar as moitas mentiras e chafalladas que hoxe nos contan e non hai maneira de crer nelas.

Foto: Helena Villar Janeiro

Lido en: http://helenavillarjaneiro.blogaliza.org/

O que nos ven enriba

Fermín Bouza.-

Mentres De Guindos anuncia que a recesión xa quedou atrás, El Mundo volveu a ampliar a panoplia de armas de Bárcenas coa publicación de SMS moi explícitos entre Rajoy e o mesmo Bárcenas. Mala cousa para Rajoy (non tanto como corrupto, que non parece selo, senón como consentidor, ao seu estilo de convidado de pedra de todos os eventos). Mala cousa tamén para o PP, cuxas voces públicas non fixeron outra cousa que maltratar verbalmente aos demais partidos e negar até as evidencias de calquera imputación, onte ou hoxe.

Os tentáculos dese partido comezaban a facerse ver por todas partes até xerar unha certa paranoia en todas as súas vítimas reais ou imaxinadas. Tiñas a impresión de que molestabas a algún deles e de que che farían dano. As maiorías absolutas dan unha forza ilimitada e de difícil control. Os seus votantes ou militantes estiveron discretos e normais en todo este proceso, e foi o menos malo da posta en escena deste drama urbano de sobresoldos e comisións. A súa xente estaba asombrada e entrou en pasmo hai meses.

Pero, volvendo ao principio, é verdade que a recesión se vai indo? Deixando de lado as consideracións sobre a definición técnica de "recesión", o certo é que se agarda que subamos ao 28% de paro e que até o 2015, se non ocorren outras cousas, non se poderá notar algo positivo, por pequeno que sexa, de recuperación, emprego e esperanza real nun final do proceso de deterioración en curso. Unan vostedes o que está a ocorrer coa situación da crise e probablemente queden como Rajoy: pasmados.


Mala estratexia, conspiración e medo


O PP di que xa deu explicacións desde xaneiro ao balbordo de corrupción que ten encima, un ERE á totalidade da democracia nas súas pezas básicas, os partidos políticos. Soraya, quizá a máis equilibrada e intelixente de entre a dirección visible do PP, tentou nalgún momento ir por outro camiño, pero acabou asumindo o ton e o argumento que arruinará a ese partido por moito tempo. É un grave erro, os tempos cambiaron e a estratexia, non por antidemocrática menos eficaz, de mirar para outro lado, facer oídos xordos e deixar pasar o tempo, creo que xa non serve. As estratexias elíxense para acabar ben, e inclúen rutas de acción e comunicación que melloran a imaxe e conducen a algo positivo, que é o que ao final vai contar. Pero non neste caso.

O medo a que caia todo o partido abaixo, xunto co goberno (é unha posibilidade) mantén aos voceiros da dereita nunha actividade de defensas de fútbol ao antigo estilo do patadón e tente tieso e balóns fora que imos gañando e xa queda pouco tempo. Non é unha boa estratexia. Se a metade do que conta Bárcenas é confirmado definitivamente, é posible unha crise de goberno e, na situación actual, unha enorme crise de partido. Cunha boa estratexia de comunicación esa eventualidade só afectaría a un limitado número de persoas. Somen agora a isto os movementos conspiratorios de Aguirre e outros e verán que o panorama, de confirmar Bárcenas os seus datos non confirmados, é negrísimo e case inabordable.


A nova intranquilidade transpolítica


Se imos ao terreo dunha certa filosofía de base psicolóxica, sempre interesante, poderiamos dicir que onde aparece masivamente o mal volve de novo a intranquilidade ou, como agora se di, o mal rollo. Quen meteron ao país en erros e burbullas, ou en intencionados aproveitamentos eventuais de diñeiro fresco á conta da orde económica do reino, aprovéitanse do seu control dos mecanismos represivos e de control do estado para impor, tamén, un medo cerval na poboación a base de volvela paranoica e darlle de paus de cando en vez. E aí acábase todo. Eles a casa, e nós a pagar os danos da cea deses falsos esmoleiros do poder anómalo que me lembran Viridiana. Mañá volverán dar unha instrución e volverán ameazarnos. Ata que cansemos.

Ninguén, de entre os que fan ou serven máis aló do racional a quen fan as peores cousas co que tanto traballo nos custou edificar, como ese certo remedo do estado de benestar que agora cae, ninguén, digo, de entre os xefes e os servilones, poderá durmir tranquilo o día en que nos fartemos de tanto abuso para tapar os buracos das súas esmorgas financeiras e disfrazalo todo co noso exceso de gasto e boa vida. Un día hase rematar, e é mellor que se acabe con iso a través da razón política que xere cambios políticos relevantes, a que se acabe polas bravas e cun drama por medio, cousa nada estraña neste reino. Dito queda.


Xornalismo en tempos de ira

A morte de Concha García Campoy, unha representante do bo xornalismo sen máis espaventos que os que as cousas piden, levoume a unha reflexión, en min moi frecuente, sobre o propio xornalismo e a súa actualidade en tempos como os que vivimos de crises e escándalos públicos. Non en balde son catedrático nunha facultade de ciencias da información e non en balde vin pasar polas miñas clases a unha parte considerable do xornalismo máis novo ou moderadamente adulto ou maior. Todo isto sería unha anécdota persoal en situación de normalidade política e económica, pero non é así. Eses xornalistas establecidos, ou unha boa parte deles, que non os meus exalumnos, teñen un estilo de informar/opinar moi afastado ao rigor que precisa unha materia tan grave como a vida mesma, a vida social, sobre todo. Eles serven a xornais fortemente orientados (o "pluralismo polarizado" que din os estudosos do modelo mediterráneo de prensa: un auténtico reflexo mediático da vida político-partidaria) que lles esixen esa fidelidade ideolóxica de maneira extrema, non de calquera xeito razoable. Calquera pode errar nunha noticia ou en algo así, directo e non moi controlado, pero converter o mundo da opinión nunha zarabanda de parvadas, cousa que ocorre un día si e outro tamén, profunda nunha certa dexeneración do xornalismo e de todo o que o xornalismo determina: as mensaxes dos lectores a pé de texto ou pola radio, internet ou televisión, son arrepiantes na mesma liña de simpleza e manipulación. As xeracións das miñas clases, non totalmente instaladas aínda, e de ideoloxías moi diversas, fan fronte a isto cun enorme pasmo: da liberdade da vida universitaria ao encorsetamiento do modelo mediterráneo hai un mundo de ilusións perdidas e unha forte autocrítica profesional. Quizá isto poida frutificar algún día.

Descanse en paz Concha, alí onde perduran as boas palabras dos que as usaron.


Voto e corrupción


Sabemos xa que a corrupción non afecta, en xeral, ao voto, aínda que chegada a certo punto tampouco facilita as cousas. É ambigua, como nós mesmos, cunha vela a deus e outra ao diaño. En todo caso, a casuística é tan diversa que tampouco se pode xeneralizar de forma ilimitada, como ocorre habitualmente nas ciencias sociais e ás veces nas naturais. Cos datos históricos na man, todo indica que o voto que perde o PP, e mesmo o PSOE, non ten que ver cos episodios corruptos de ambos os partidos, senón coa súa incapacidade para non meternos na crise e agora para sacarnos dela: é voto esencialmente económico de tipo retrospectivo, mirando máis ao pasado ou ao presente que ao futuro.

Neste momento afecta moito máis ao PP (o PSOE apenas perde voto desde as eleccións, e de cando en vez gaña un pouco), que ten sobre si os dous factores do mal demoscópico: o goberno nunha grave crise económica e a corrupción máis profunda e potente. Isto quere dicir que un elector pode acollerse, para negar o voto ao PP na súa racionalidade cotiá coa demais xente, ao mal goberno ou á corrupción, segundo gustos, digamos.

O goberno e/ou o PP xogan a demorar declaracións e explicacións a ver se é posible que una certa luz ao fondo da crise faga que a xente esqueza tanto o presunto mal goberno como a corrupción. É unha mala estratexia comunicativa, pero moi usada. Os partidos, por si mesmos, tenden a elixir o peor camiño dos posibles na súa comunicación pública, sobre todo se esa comunicación é sobre temas conflitivos que os afectan directamente a eles. Unha vez metidos na xigantesca trampa das súas continuas mentiras, o dereito á pateadura só lles serve para pechar máis a rede en que se apresaron a se mesmos. O PP enrédase un pouco máis cada día, e pronto podería ver pechados todos os seus camiños de defensa. Caería na súa propia rede, así é a mala comunicación e a mala cabeza..

Fallo do I Concurso de Fotografía Terra Cha

Redacción.-

O Instituto de Estudos Chairegos fixo público o fallo do I Concurso de Fotografía Terra Cha, ao que foron presentados setenta e cinco traballos.

O xurado, composto por Julio Puentes, Beatríz Souto, Antonio Currás, Jesús Trastoy e Francisco Xosé Roca, outorgou o primeiro premio, dotado con 300 euros, á fotografía titulada "Ríoverde", da que resultou autor Fernando Romeán Areán, de Ames.

O segundo premio foi para "As dúas torres", da vilalbesa Ana Anido Trastoy, que recibirá 200 euros, e 100 euros recibirá o tambén vilalbés Brais González Rouco, pola foto titulada "Alto de Boizán".

2014: Ano de Díaz Castro

Xulio Xiz.-

A Real Academia Galega escolleu a Xosé María Díaz Castro, para ser homenaxeado en 2014 co Día das Letras Galegas. Foi unha grande sorpresa en toda Galicia, froito do labor de Xermolos e a Irmandade Manuel María de Guitiriz, impulsado polo crego Alfonso Blanco Torrado, apoiado polo concello, polo Instituto Díaz Castro, e por todo o pobo.

Moitos pregúntanse quen foi Xosé María Díaz Castro, e porque se lle dedica o gran día da cultura de Galicia.

Precisamente en 2014 fará cen anos que naceu no Vilariño, da parroquia dos Vilares de Guitiriz. Para os veciños era Pepe ou Xosé María do Vilariño. Estudiou no seminario de Mondoñedo onde coincidiu con Aquilino Iglesia Alvariño, do que quedou contaxiado de poesía, á vez que se formaba na cultura clásica, en latín e grego, chegando a dominar a práctica totalidade dos idiomas europeos.

Fora xa do seminario, deu clases en Vilagarcía, onde foi tamén compañeiro de Aquilino para finalmente asentar en Madrid, onde traballou como traductor no Consello Superior de Investigacións Científicas.

Despuntou como poeta cando gañou os premios galego e castelán dun certame literario convocado polo concello de Betanzos, e consagrouse como poeta total ao comezo dos anos cincuenta con “Nimbos”, libro loubado por Fernández del Riego ou Carballo Calero entre outros notables das nosas letras.

Fondamente afectado pola resonancia do seu libro, non publicou nada máis. E nada menos, porque con este libro acreditouse como un dos mellores poetas galegos do século XX, desde o punto de vista da espiritualidade, da natureza, da visión da terra e do mundo.

Un dos seus poemas, Penélope – Un paso adiante e outro atrás, Galiza/e a tea dos teus ollos non se move. A espranza nos teus ollos se espreguiza / aran os bois e chove – está considerado un dos mellores en lingua galega, e cobra unha especial dimensión cando o cantan Mini e Mero ou o seu grupo, A Quenlla.

Coñecino a comezos dos setenta, e fun seu amigo. Como foi seu amigo todo o pobo de Guitiriz, onde pasou os seus últimos anos.

Galicia vai honrar a Díaz Castro co Día das Letras Galegas de 2014. Se
vivise, el non o creería. Era un home humilde que non entendía porque se
valoraba deste xeito a súa poesía e a súa persoa. Desde agora, Díaz Castro
–xa o era, en verdade- será inmorrente para a lingua e a cultura de
Galicia.

Revista avozdevilalba.com de xuño 2013

Redacción.-

Xa está ao dispor dos nosos lectores o número 61 da revista A Voz de Vilalba, correspondente ao mes de xuño de 2013. Para poder lela só teñen que picar na imaxe adxunta ou ben entrar na nosa Hemeroteca no menú superior.

Voluntariado En pé de terra!

Redacción.-

O vindeiro sábado 13 de xullo a partires da 10:00 h. levarase a cabo unha xornada de voluntariado no entorno das Insuas de San Roque, Cela e Trabanca (Reserva da Biosfera Terras do Miño).

Nesta ocasión a acción principal será a eliminación dunhas árbores exóticas no "prado da ponte", unha parcela con acordo de custodia preto da Casa das Insuas.

Esta xornada está financiada pola convocatoria "Playas, Voluntariado y Custodia del Territorio" da Fundación Biodiversidade.

A actividade é apta para calquera persoa adulta, polo que animámosvos a participar nesta xornada.

Para inscribirse enviar un correo electrónico ao enderezo custodiadoterritorio@gmail.com antes do venres 12 de xullo indicando o voso nome e o DNI.

Movilización do SLG diante do Senado

Redacción.-

Unha delegación do Sindicato Labrego Galego viaxou hoxe, 9 de xullo, até Madrid para participar nun acto reivindicativo convocado pola Coordenadora de Organizacións Agrarias e Gandeiras (COAG) diante do Senado para demandar que a futura Lei da Cadea Alimentaria inclúa no seu articulado a prohibición de vender por baixo dos custes de produción, antes da súa votación por senadores e senadoras o vindeiro 11 de xullo. A comitiva do SLG estivo formada pola súa secretaria xeral, Isabel Vilalba Seivane (primeira pola dereita na imaxe que se remite), e outros membros da Executiva como Xosé Luís López Galán, Carme Garrote ou Adolfo Cabarcos (na mesma fotografía, seguen nesa orde a Vilalba cara á esquerda).

No acto de protesta, denunciouse que na xornada de hoxe hai supermercados que están a vender o leite a prezos inferiores a 50 céntimos o litro, que é o que se paga por algunhas marcas de auga e que, dende logo, é imposible que dea para cubrir as marxes de beneficio na cadea de valor do produto, o que obriga ás explotacións a vender por baixo dos custes de produción. A denuncia completarase co envío dun cartón de leite a cada senador e senadora para que se conciencien da inxustiza que supón manter por máis tempo o mercado nesta situación anormal.

Certamente, o texto da lei prohibe determinadas prácticas comerciais consideradas abusivas como a modificación unilateral de contratos, os pagamentos comerciais non previstos de xeito contractual, o incumprimento dos prazos de pagamento establecidos na Lei de Morosidade ou a manipulación de poxas electrónicas, entre outras. Así a todo, segue sen prohibir a venda a perdas.

A pesares das promesas feitas por diversos políticos do PP de Galicia, incluído o seu presidente Alberto Núñez Feijóo, prohibir a venda a perdas segue a ser a grande falla desta lei. Obrigar ás explotacións a vender por baixo dos custes de produción é unha práctica comercial absolutamente abusiva e desleal, denunciada sen éxito por produtores e produtoras, industria e mesmo distribución minorista en infinidade de ocasións durante os últimos anos e que xera graves perdas económicas e de emprego no conxunto da cadea e da economía. Trátase dunha práctica especulativa cada vez máis estendida e que mina a rendibilidade de producións de grande peso no noso medio rural coma o leite, as carnes ou as hortalizas e froitas de tempada que se venden como produtos reclamo con prezos ao público anormalmente reducidos.

Cómpre lembrar que, no pasado mes de novembro, no contexto da folga de entregas do leite, e en sucesivas xuntanzas co presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, e outros políticos populares, o PP de Galicia prometeu que ía facer todo o posible para que a futura Lei da Cadea Alimentaria incluíse no seu articulado a prohibición de vender produtos agrogandeiros por baixo dos custes de produción, unha medida indispensable para a supervivencia do sector lácteo galego, que estaba e está a percibir uns prezos ruinosos polo leite, e das demais producións agrogandeiras do noso país.

A historia dos "carrilanos" chega a Vilalba

Redacción.- O vindeiro 19 de xullo, venres, terá lugar no Centro Cultural e Recreativo de Vilalba a proxección da película documental "Carrilanos. Os túneles dun tempo", a  historia interminable da construción do ferrocarril Puebla de Sanabria-Ourense durante case medio século, prometida por gobernos monárquicos, repúblicanos e da ditadura. Durante 58 minutos e da man dos seus protagonistas aínda vivos se reconstrúen os detalles dunha obra que aparentaba interminable, cunha odisea técnica e humana de por medio da que eles non eran conscientes e os demais descoñeciamos. O acto, organizado conxuntamente por A Voz de Vilalba e o Instituto de Estudos Chairegos, será a partir das 20:30 horas no Centro Cultural e Recreativo e contará dos presenza de Rafael Cid, autor do documental e actual director de RTVE Galicia, que estará acompañado polos xornalistas Antón Grande (vicepresidente da Asociación da Prensa de Lugo) e  Moncho Paz (co-editor de A Voz de Vilalba).

Na apertura deste treito da liña Zamora-A Coruña, coa que quedaría defnitivamente aberta a comunicación por ferrocarril de Galicia con Castela, traballaron, dende 1929 a 1957, milleiros de operarios, os chamados “carrilanos”. O xornalista Rafael Cid reconstrúe neste documento gráfico, por medio dunha copiosa información documental e fotográfica, ata agora totalmente inédita, aquela epopea heroica dos esforzados homes da vía: dende as suores e fatigas de xornadas interminables de traballo na escuridade; pasando polas dificultades técnicas na perforación dos túneles; os convulsos días de folga durante os anos da segunda República; a introdución de nova maquinaria; as traxedias provocadas polos tiros e a pólvora, os milleiros de pulmóns feridos pola silicose (o “mal da vía”) que enchouparon o corpo e a alma dos carrilanos e das súas viúvas; ata os días no que foi inaugurado coa pompa característica do réxime de Franco. 

Este documental, realizado en 2003 e producido polo centro territorial de TVE en Galicia, foi editado dous anos despois por Xerais, nun libro que inclúe unha cronoloxía e un apéndice literario cos chamados “romances da vía”, ademáis dunha panorámica esperanzadora do estado actual deste treito de camiños de ferro e dos proxectos en marcha de recuperación das súas estacións para o seu emprego turístico e cultural. O libro, acompañado dun DVD co documental, está esgotado na actualidade. 

"Carrilanos. Os túneles dun tempo" mereceu a mención especial do xurado do Festival Internacional de Cine Independente de Ourense, o primeiro premio de xornalismo "Xosé Aurelio Carracedo", o premio de comunicación "Francisco Cossío" de Castela e León e o premio Galicia de Comunicación en 2004 ao mellor labor de comunicación en TV.

Rafael Cid (Verín, 1961) é licenciado en Filoloxía Hispánica e en Filoloxía Galaico-Portuguesa pola Universidade de Santiago de Compostela (USC) e tamén en Xornalismo pola Universidad de Navarra. É profesor asociado de Comunicación Audiovisual na Facultade de Ciencias da Comunicación de Compostela. Realizou prácticas en La Voz de Galicia, colaborou con La Región e, asemade, fixo colaboracións de prensa para Roberto Verino. Traballou en Televisión de Galicia (TVG) dende o seu nacemento, o 25 de xullo de 1985, ata outubro de 1987. Nesa data ingresou en TVE, no Centro Territorial de Galicia, onde foi xefe de Programas e Informativos, e na actualidade é o delegado de RTVE en Galicia e membro da xunta directiva da Asociación de Periodistas de Santiago de Compostela (APSC).

As enquisas a día de hoxe

Fermín Bouza.-   

As enquisas van dando algo así como un empate técnico (isto do "empate técnico", por certo, é unha parvada estatística, falaremos diso)  entre PP e PSOE, que é o que traen as enquisas de Madrid (Metroscopia-El País): tetrapartidismo moderado. Se se unen nun bloque os votos periférico-nacionalistas estariamos a falar dun pentapartidismo que, con leves ou graves modificacións, é a estrutura partidaria do parlamento desde sempre ou case sempre, segundo poñamos a cota de relevancia das cifras para entrar no cálculo. O pacto co goberno para segundo que cousas foi un tiro no pé do PSOE, e engádese ás cadeas que arrastra este partido para desbordar ao PP, que loita sen moito éxito por manterse. Tendo en conta que os datos se extraen dunha participación suposta do 52% e en eleccións xerais é case imposible que esa participación baixe do 70%-65%, estes resultados de enquisa deben variar moito, e deberían facelo, segundo os canons, no sentido de devolver voto ao PP e ao PSOE cosa que, a día de hoxe, parece moi improbable.

Símbolos e mitos políticos

No medio do caos universal que nos acosa quizá é bo descansar para facer unha rápida e repetida reflexión sobre cousas que teñen que ver coa persistencia de franquismo no discurso público da dereita e, mesmo, no discurso militar. Leo que se abre a colección militar do Alcázar de Toledo e que ten singulares peculiaridades. Que a dereita ou unha parte dela, así como unha parte dos militares moi reducida, manteñan os seus mitos históricos é  normal, en certa maneira, pero o espazo público pide xa outro discurso. O do Alcázar de Toledo xerou unha literatura na posguerra que é practicamente irreversible e rotundamente falsa nalgúns dos seus elementos formantes, mitos e lendas incluídos. Nunca me gustaron as trampelas de militares con mulleres e nenos, fágaas quen as faga, que se converten nun instrumento da propia loita cando as capacidades de asalto se ven moi diminuídas ao saberse da existencia de tales reféns, unha bomba propagandística se son mortos no combate.

Pero iso agora xa non é importante. O que agora é relevante é que o discurso nazi-fascista tente ser reposto en tempos de democracia e que se siga usando o "perigo comunista" como xustificación explicativa do relato devandito. As forzas comunistas, moi eficaces, eran tamén moi minoritarias no exército republicano. As ameazas viñan ao lado dos alzados baixo lemas fascistas, entón con importante implantación en Europa: o mundo enteiro uniuse para parar aquela barbarie na 2ª Guerra Mundial, e nin en Francia nin en Italia as potentes organizacións partisanas e os seus partidos de referencia boicotearon democracia algunha, ao contrario: foron un factor central para a súa reconstrución. Con todo, o recordo público de todo aquilo vai na liña de aplaudilo. A estas alturas. Non é alleo a iso a morneza con que o PP enfróntase a estes problemas, que son moito máis que problemas simbólicos.

A melancolía política

Madrid xa está en pleno proceso de privatización sanitaria, e o negocio de terceiros din que lles aforrará 169 millóns de euros. É unha deriva pésima para a sanidade-punta que foi sempre Madrid no terreo tecno-científico. Tampouco a cantidade que se supón a aforrar é de tal índole que faga obrigatoria a privatización. Unha sa política de convenios, como viña ocorrendo, con empresas privadas de sanidade locais, daba un resultado óptimo. Pero o negocio que se anuncia non se conforma con formulacións racionais porque non é xustificable racionalmente reconverter a un país cunha das mellores sanidades do mundo nun país de dubidosa e conflitiva sanidade fóra das mans públicas. Cando a xente decátese xa será moi tarde.

E todo isto ocorre mentres Evo Morales protesta, con razón, polo tema do espía e o seu retido voo presidencial,  sospeitoso de levar a tal funcionario norteamericano. Pouca cousa é isto, pequenas pallasadas da política concibida como representación (teatral, por suposto). Morsi ou Mursi foi desprazado polos militares e creouse unha especie de gobiernó interino que El-Baradei parece que se dispón a presidir. Iso sería bo para todos. Acusan aos musulmáns de querer ocupar toda a sociedade e de comportarse como un partido único, e se iso é así o tema do golpe vaise relativizando. Europa, por certo, disponse a manter e quizá baixar os tipos de xuro bancarios. É dicir: disimulando, tratan de volver a unha política máis adecuada. Mellor así. Wert di que cre no que fai, e isto, que o dignifica, é moi negativo: se non crese niso podería cambiar. Non cambiará. Imos herdar unha sociedade triste, bloqueada, parada, pobre e difícil de gobernar. Imos rezando e cruzando os dedos. Non hai outra.

Da xuíza ao xeneral   

É difícil elixir tema para un post nunha cotidianeidade convulsa na que sorprende a imputación, por proximidade e dependencia dos corruptos cara a ela, a ex-ministra  Magdalena Álvarez (e o que caia por este curioso procedemento veciñal). Non parece xuridicamente serio so pena de porse a imputar a media humanidade, e non digamos á cúpula do PP, Bárcenas por medio, indemne aínda. Paréceme un patinazo da xuíza Alaya, sempre cun aire de pizpireta xudicial arrastrando o seu carriño ou o seu bolso entre gardas e xornalistas. É unha imaxe cotiá en televisión que chega a facer graza pola infinita seriedade facial da xuíza, que eu non dubido das súas bondades e coñecementos, pero... gústanme pouco esas imputacións, aínda que é unha posibilidade que se lle ofrece para avanzar.

Máis forte é o de Exipto, co dilema relixión/democracia ao fondo, a segunda vez que se expón seriamente  (a outra, Tunes, aínda que alí segue o dominio relixioso sobre a sociedade civil) no mundo árabe-islámico, convulso tamén desde que apareceu a radicalidade dos integrismos e unha certa ancoraxe á súa particular Idade Media. Os exércitos, neste tipo de sociedades, poden xogar un papel político un certo tempo, sempre da man de civís demócratas e de alto prestixio social, que deben axudar a saír deses nós históricos nos que a democracia é un problema, como parece selo con Mursi e os seus irmáns Musulmáns, algo así como a toma de poder por unha asociación relixiosa radical (non integrista no sentido máis forte). Quizá a Constitución debe deixar claro que maltratar á poboación democraticamente é tan malo como maltratala non democraticamente. Se os militares crean unha mesa de diálogo nacional e devolven o poder ao mundo cívico e civil nun prazo breve, poderemos empezar a pensar nun Exipto premoderno que se prepara para o futuro. Cun goberno de curas de paisano non van a ningunha parte.

O Santo e a Pitonisa: atado e ben atado

Parece que no ceo prefiren papas sectarios e radicalizados a papas campesiños e directos. Nada ten que facer alí, por tanto, o simpático Roncalli/Xoán XXIII, pero Wojtyla vai para santo. Gustan os guerreiros. Fíxoseme antipático desde que amoestou en público a Ernesto Cardenal, pero xamais se atreveu cos do diñeiro. Son guerreiros moi especiais: asustan aos débiles, sermonean de cando en vez aos fortes, pero sérvenos sen problema, se cadra porque non cren no Inferno. Eu tampouco, aínda que algo terán que pagar por tanto desmán material e moral. Ante quen? A miña fe na xustiza terreal non chega a tanto. Pero era outra cousa ao que ía e tropecei co proceso de precanonización daquel papa tan tenso e intenso, que axeonllaba aos seus adversarios nos aeroportos, perseguía aos seus curas sobe o terreo e encantaba aos excursionistas no Vaticano. Un papa turístico.

A Merkel tamén sermonea aos ricos. Que teima cos ricos. Primeiro os crían e despois, mentres viven deles, colócanos alén da moral. Cunha man danlles o poder e coa outra condénanos. E funciona. A entrevista da Merkel non ten desperdicio. Esta funcionaria de confianza  do réxime da antiga Alemaña democrática reconvértese no máis duro do capital mentres declara que os mozos lle quitan o soño no seu desemprego. Será por iso que lles dá un minisoldo moi estimable aos seus mozos autóctonos nos tempos de recesión e miseria que empezan a correr por Europa. A estratexia económica do cinismo gañou a partida. Os pobos que non loitan, pringan. Ou sexa que adiante co recordo de Wojtyla e a realidade de Ángela Merkel. Todo está atado e ben atado.

Silenzos coma berros

Un silenzo denso que é como un berro escandaloso invadiu o PP e o caso Bárcenas. Só Aguirre dixo algo, á porta e ante micrófonos: estou avergoñada, di. Non é para menos. Tras executar o sonsonete e o "ti máis" cada vez que o PP tiña que dar contas dos seus actos, a estratexia cambia agora e a lei do silenzo imponse nun grupo humano no que algúns seguro que si están avergoñados, aínda que non sei se realmente o está Esperanza, cuxos coetáneos escándalos nos concellos do PP do cinto residencial de Madrid fixeron época. E non só eses. Recordo tamén ao tamayazo como un caso en ton maior no que, presuntamente, a corrupción alcanza o nivel de mafia organizada. Mellor calar? O silenzo é incompatible coa democracia e coa ética, e a día de hoxe o PP está en clara confrontación con ambas as dúas cousas. Pídeselle que fale, polo menos. Debe facelo ineludiblemente ante a profundidade e amplitude do caso Bárcenas. Se non o fai, o seu silenzo pesaralle como moitas toneladas de cascallos políticos, económicos e morais durante moito tempo.

Información local e interpretación global

Redacción.- Vilalba deu onte unha volta no tempo e regresou aos comezos do século XX, unha “etapa de luces”, pola grande cantidade de xornais –en total vinte e un– que viron a luz nesa época de activa vida cultural. Neste marco, A Voz de Vilalba e o Instituto de Estudos Chairegos presentaron onte a Xosé Pereira Fariña, decano da Facultade de Ciencias da Comunicación da USC, que falou sobre "Información local, proximidade e interpretación global". O acto tivo lugar ás 20:30 horas na Casa da Cultura e contou coa presenza de numeroso público; preto de cincoenta persoas déronse cita para escoitar a este experto da comunicación, que foi introducido polo xornalista vilalbés Moncho Paz.

Xosé Pereira Fariña (Moraña-Pontevedra, 1976) é profesor titular do Departamento de Ciencias da Comunicación da Universidade de Santiago de Compostela (USC) e membro do grupo de investigación Novos Medios da USC. Na actualidade, é o decano na Facultade de Ciencias da Comunicación da universidade compostelá e durante tres anos foi o Coordinador de Comunicación Interna e Imaxe Institucional da USC. Entre as súas publicacións, figuran varios artigos en revistas internacionais e participou na redacción de varios libros sobre o ciberxornalismo, coma o Manual de Redacción Ciberperiodística (Ariel, 2004) e Sistemas digitales de información (Pearson, 2006). Actualmente traballa en varios proxectos de investigación vinculados á análise de contidos e á converxencia dixital entre os diferentes soportes de comunicación. 

Na conferencia de onte, fixo especial fincapé nas estratexias do local. "Os políticos saben ben que todas as mensaxes son locais, e os medios deben saber detectar os aspectos locais para poder enfatizalos". Asemade, Xosé Pereira referiuse ao concepto "intelixencia colectiva", da que debe proveerse a información local; e ramatou a súa intervención puntualizando que "a información local sempre debe estar alerta para converterse en altavoz/ollos, porque as cousas interesantes de Vilalba teñen que ser contadas e, para elo, quen mellor que os que fan información local". Tras a conferencia tivo lugar un interesante debate, onde varios membros do público puideron plantexar algunhas cuestións relacionadas coa situación actual da prensa local en Vilalba, referíndose de xeito especial á distinta cobertura que lle dan os medios a determinadas informacións dos partidos políticos. 

Ao rematar, Moncho Paz anunciou os vindeiros actos programados co gallo do 30 aniversario de A Voz de Vilalba: a proxección do documental "Carrilanos, os túneles tun tempo", dirixido por Rafael Cid, actual delegado de RTVE en Galicia, prevista para o venres 19 de xullo no Centro Cultural e Recreativo; e o concerto de piano que Ramón Chao Rego ofrecerá o 31 de agosto -día de San Ramón- no Auditorio municipal, onde interpretará "O lago de Como", entre outro variado repertorio.

______________

Foto: Chema Felpeto

Manolo Paz no Museo de Pontevedra

Redacción.-

O vindeiro venres, día 5 de xullo, ás 20.00 horas terá lugar no Museo de Pontevedra a inauguración de móstra "Lúa azul"; unha exposición individual do artista Manolo Paz (Cambados, Pontevedra, 1957) con toda unha serie de novos traballos en granito azul de Bahía e varias obras realizadas ex profeso para esta mostra.

Manolo Paz está considerado un dos principais representantes da escultura contemporánea, coñecido especialmente polo seu traballo coa pedra. Os tamaños monumentais e a súa incursión na escultura pública definen a traxectoria dun artista capaz de establecer un diálogo co material sen deteriorar a súa esencia. Manolo Paz esculpe sobre pedra, debuxa e intercambia sensacións coa confianza de quen coñece o material e respéctao. A súa escultura fálanos do paso do tempo, da importancia da luz en relación co espazo, da vontade de explorar as calidades táctiles da pedra.

Nesta ocasión, "Lúa azul" ofrece un novo achegamento á obra do artista presentando os últimos traballos, realizados en granito azul de Bahía. O proceso é o habitual; a forma, un recorrido diálogo entre o puído e o basto. Con todo, o resultado é completamente distinto. Resaltando os efectos cromáticos e aproveitando os debuxos que forman as vetas da pedra, as últimas pezas vólvense máis pictóricas. O tratamento da luz suavízase para penetrar no interior da obra cun ton máis pausado, para lembrarnos o reflexo do mar, a circularidad do cosmos. Manolo Paz constitúe unha obra próxima ao poético onde a condición plana da superficie resalta os efectos volumétricos da escultura. A pedra continúa mostrando a súa autenticidade; o escultor, potenciando as súas calidades.

A inauguración terá lugar o venres, día 5 de xullo, ás 20.00 horas no Museo de Pontevedra, pertencente á Deputación de Pontevedra.

MUSEO DE PONTEVEDRA | SEXTO EDIFICIO
Rúa Padre Amoedo Carballo
Pontevedra, España

O activismo dun líder: Nelson Mandela

Fermín Bouza.-
Nelson Mandela, con graves problemas de saúde, foi un dos líderes mundiais máis eficientes na súa mensaxe de paz e convivencia cultural e un dos líderes políticos locais máis loitadores, capaz de levar consigo ao seu pobo cara á liberdade e de trazar horizontes positivos para resolver os problemas. Unha clase de líderes que xa apenas hai, afastados ao populismo irrelevante e próximos á firmeza da evidencia dos feitos. Conseguiu cambiar as cousas na Unión Surafricana/República de Sudáfrica, e logrou o final da separación racial ou étnica. Derrotou con paciencia e determinación aos sectores máis extremos do divisionismo étnico, e puxo á República Surafricana no camiño da plena modernización. Levou consigo a negros e brancos a un obxectivo común, e fíxose admirar por moitos dos seus inimigos históricos. A poboación branca cambiou os seus criterios políticos de fondo ao redor do activismo de Mandela. Sabía que as cuestións urxentes non eran ideolóxicas en sentido estrito, e obtivo o apoio de case todos na súa tarefa de ir pondo as bases dun país decididamente democrático.
A hora da comunicación secreta

A hora da comunicación segreda

Se o PP ten segredos de Bárcenas, Bárcenas debe ter aínda máis do PP. Isto quere dicir que veñen tempos aínda peores para o goberno e o seu partido. Probablemente serán, mesmo, moi malos, e o seu alcance moi grande. Mentres todas as variables a controlar decaen, e as que non decaen é por puro esgotamento do seu obxecto a medir, ben porque o reino merque pouco ao estranxeiro (porque non pode) ou porque venda bastante ao exterior (por similar motivo: que merquen os que poden), ben porque os parados acadaron o seu tope ou se achegan a el, entre a neoemigración e a economía mergullada, mentres todo decae, digo, Bárcenas gana de novo terreo mediático e parece disposto a pactar (PP) ou a disparar sen tregua cunha cadencia insoportable para o PP e quizá para todos. O caso Bárcenas é a quintaesencia do que foi este reino os últimos decenios no terreo da xestión do capital alleo. Un retrato ao que lle faltan pinceladas e paisaxes de fondo aínda.


Vaise o mar a outras costas

Se se confirma a barbarie da Comisión Europea, transmitida por Almunia, sobre o sector naval, obrigado a devolver bonificacións fiscais da tax lease, que a CE considera erróneas, entre 2005 e 2011, o sector naval está acabado e miles de traballadores irán á rúa en Galicia e no resto de autonomías que teñen presenza no sector. Tivéronnos anos na incerteza e bloquearon, dese modo, a contrata de actividade naval. É a mesma Europa que nos quere tanto a que, cunha man, énchese a boca de grandes palabras e palabros, e coa outra vai incrementando o paro con medidas absurdas. O naval do reino é coñecido pola calidade dos seus traballos, que compiten en Europa contra lobbys do sector que teñen representación na CE. Nós, como sempre, non temos nada, salvo un comisario que se constitúe na vangarda dos nosos liquidadores navais por razóns que non se me alcanzan. Tratar de construír Europa destruíndo estas industrias é un mal paso. Hai que defender no posible ao conxunto da industria europea. O naval, a pouco que Europa axude, é perfectamente viable e defendible. Quen traballa na nosa contra na CE? Necesitamos diplomacia eficiente e representantes adecuados. Non hai outra.


De máscaras na néboa

Algúns se preguntan se volve Marx, e é posible que así sexa. Se volve Marx é que estamos a regresar a fume de carozo ao século XIX, pois as clases sociais por el definidas (pouco, por certo) correspóndense ás clases emerxentes na Revolución Industrial. Está a pasar iso? É probable que una certa proletarización de amplos sectores das clases medias e o incremento das diferenzas sociais, coa acumulación de riqueza inmensa na parte superior do ranking, fale a favor dun regreso desordenado a un ou dous séculos atrás, cos seus teóricos, como Marx, incluídos. Eu creo que hai un retroceso xeral, pero non me sinto capaz de ir moi alá na súa explicación, aínda que algo se intúe. Ese mesmo retroceso ten que ver non só co regreso de Marx, pois tamén regresa o anarquismo, se miramos á esquerda. O fascismo, coa súa cara antiga, non volve, pero asoma con caras renovadas e conservadoras (perdeu a súa veta populista) en todos os debates vixentes, que son debates nos que boa parte das cousas que se din pertencen historicamente ao fascismo. Volve Marx? É posible.

A desorde comunicativa e a mirada electoral

Coa absoluta desorde habitual desde hai moito tempo a esta parte, o PSOE entra traumáticamente no tema da substitución. Pero a mensaxe principal da súa comunicación política constrúese á marxe destas cousas e está feito de realidades: pacto mal explicado (probablemente inexplicable na situación actual) con toda a dereita e desorde interna, as dúas peores cousas que o PSOE necesita. A xente xa o asimila así e redóbranse as críticas ao peche da dereita sobre si mesma, agora arroupada polos socialistas. A desorde interna ten que ver coa substitución, e é unha desorde controlada por unha clase de persoas vinculadas ou exvinculadas a cargos públicos: guerras intra-aparello ou entre apparatchik. Non son guerras creativas nas que se discuta de política socialdemócrata senón reproches persoais sen moita altura. É hora de falar. Se os socialistas non falan e non mostran as súas ideas reais non van ter un voto suficiente, e nese tempo das derrotas que así se vai anunciando outras alternativas tratan de ouvir mellor ás clases medias máis prexudicadas pola nova gobernanza. Tamén ás clases populares, que van saíndo dun longo soño de imposibles niveis de vida nestas coordenadas vixentes. Todo volve ao seu ser, e ese ser anuncia cambios a curto e medio prazo.


O xogo do quen es?: un espía, e ti?


Mentres un confuso episodio militar-xudicial desvela que algún xuíz castrense busca datos e culpables dunha corrupción que descoñecemos en diversos centros do Exército do Aire, polo que é presionada e mal recibida nos lugares que ela visita, presionada, digo, baixo a escusa formal dun comunicado previo insuficiente da súa visita sempre incómoda, mentres este incidente ocorre aquí, entre outros miles de cousas que nublan o día, no mundo vaise precipitando todo por camiños peores do esperado. Pero se aquí xa sabiamos que sectores minoritarios das forzas armadas mantiñan unha relación tensa coa democracia e, por tanto, coa xustiza, de alá estráñanos que o vicepresidente norteamericano John Kerry non tivese mellor idea que ameazar a Rusia e China. Non só isto é unha estupidez (noutro ton e a menor nivel sería unha vulgar rutina diplomática) como petición de quen fai o mesmo continuamente, senón que tamén é perigoso e absurdo para todos.

Bótase leña ao lume e vaise facendo irreversible tanta parvada e tanta provocación, coas relacións internacionais tocadas por estas cousas que poderían ser, e o son de feito, de menor contía. Todo o mundo espía e isto é eterno e sen emenda. O que non o faga está perdido. Teño grave desconfianza polo caso Assange, e non me tranquiliza o de Snowden: teñen ambos o sinal dun movemento moi pensado dos propios servizos de intelixencia. Para que? Probablemente para que USA poida resituarse no centro do mundo.



Carapuchiña e o conto do Lobo

En realidade, e para aclarar un tema de fondo que se repite de forma absurda, hai que dicir que as queixas sobre o Reino de España e as súas políticas económicas non veñen de roxos perigosos que non cren no libre mercado e no marabilloso e xusto mundo construído desde a competencia máis feroz, o paro e os baixos salarios. Veñen de países que pasan por ser o berce destas cousas, como Estados Unidos do Norte de América ou o Reino Unido. Desde posicións puramente económicas, a abordaxe europea da crise foi un fracaso e estudarase durante moitos anos como un notable contraexemplo do que se debe facer para mellorar as cousas. Non é, pois, unha tópica batalla sobreideolóxica, é máis ben o traxecto errático dun pensamento conservador cada vez máis afastado dos valores básicos de todo humanismo, o cristián incluído, aínda que isto les importe un pemento aos nosos bispos, tan sensibles eles con outros temas nos que sempre se apuntan ao lado da negación de dereitos e liberdades.

Así son as cousas, ou sexa que o conto do Lobo e Caperuchiña aplicado a isto é dunha falsidade palmaria. Non caben esta clase de contos cando as cousas están como están. En realidade, nin sequera quedan roxos nun sentido histórico, apenas uns funcionarios políticos cuxo cumprimento ás veces é decepcionante. Sobran contos e falta memoria. Seguimos camiñando ao bordo do precipicio e énchennos a cabeza de historias de indios e vaqueiros que son unha burla no medio da multiplicación dos dramas persoais.